Abdülkadir KALENDEROĞLU

Akmescit Mahallesi’nde, Akmescit Dağ Sokak ile Akmescit Zaviye sokağın kesiştiği köşede olup 47. pafta, 192. ada ve 10. parselde yer alır.

[caption id="attachment_100057" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption]  “İvaz Hamza Çelebi Camii” ve “Hamamcı Çelebi Camii” adlarıyla da anılan cami, Klasik Osmanlı tarzında ve beyaz badanalı olduğu için halk arasında daha çok “Ak Mescit” adıyla anılır. Ketencioğlu Hacı Hamza tarafından 1397 yılında kare planda ve kargir olarak kesme taştan yaptırılan caminin avlusuna yuvarlak kemerli ve iki kanatlı demir kapı ile giriş sağlanır. Girişin sağında camiyi yaptıran Hacı Hamza’nın açık mezarı vardır. [caption id="attachment_100059" align="aligncenter" width="1056"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] Germiyan sahasındaki geçici Osmanlı hâkimiyeti sırasında inşa edilen caminin, kuzey cephesinde üzeri beşik tonozla örtülü son cemaat yeri bulunur. Mescidin esas duvarları kesme taştan yapılmış olmasına rağmen son cemaat yerinin tuğladan inşa edilmiş olması bu kısmın mescitten ayrı olarak daha sonra yapıldığını gösterir. [caption id="attachment_100058" align="aligncenter" width="1056"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] Son cemaat yerinin giriş kapısı üzerinde üç satırlık yapım kitabesi vardır. Kitabede; “Kâle’llâhu Te’âlâ azze ve celle “Ve enne’l-mesâcide li’llâhi felâ ted’û ma’a’llâhi ahaden” kâle’n-nebiyyü, Aleyhi’s-selâm “men benâ mesciden li’llâhi Ta’âlâ bena’llâhu lehû beyten fi’l-cenneti” sadaka Rasûlu’llah, Benâ hâze’l-mescid-i şerîfü’l-mübârek el-Hâcı Hamza bin el-Hâcı Hasan el-Kettânî fi târih sene semâne mie. (H. 800/ M. 1397)  yazılıdır. [caption id="attachment_100063" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption]

Ayetle başlayan kitabeye göre cami, H. 800/ M. 1397 yılında Ketenci Hacı Hasan oğlu Hacı Hamza tarafından tek kubbeli mescit olarak yaptırılmıştır.

[caption id="attachment_100060" align="aligncenter" width="1056"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] Kuzey cephenin ortasındaki kesme taş söveli, yuvarlak kemerli ve iki kanatlı ahşap kapı ile son cemaat kısmına giriş sağlanır. Son cemaat yeri ile cami harimi birleştirilmiş durumda olup buradan harime üç sivri kemerle geçilir. Son cemaat yerinin üzeri ahşap tavanla bölünerek kadınlar mahfili haline getirilmiştir. Mahfilin önü ahşap kafesle kapatılmış olup orta yerin üstü ayna tonozlu, yanların üzeri ise çapraz tonozludur. Harim, doğu cephede iki, mihrabın iki yanında birer, batı cephesinde bir ve giriş kapısının iki yanında birer pencereden aydınlanır. Doğu cephesindeki pencerenin biri düz lentolu, diğeri ise sivri kemerli, girişin iki yanındaki pencereler yuvarlak kemerli, kıble yönündeki pencereler ise sivri kemerlidir. [caption id="attachment_100062" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] 1716 yılında Hamamcı Ali oğlu Mehmet Çelebi tarafından minber ilave edilerek camiye çevrilen mescidin, harimi kesme taştan, son cemaat yeri ise tuğla örgülü olup iç mekânı dört yönden Türk üçgenleri ile geçilen ve 12 kenarlı kasnağa oturan tek kubbe örter. Kubbe kasnağında, dört cephede yuvarlak kemerli birer küçük pencere vardır. [caption id="attachment_100064" align="aligncenter" width="1056"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] Mihrabı mermer kaplamalı, altı yarım silindirik, üstü ise yedi kademeli stalâktitlidir. Minber ise sonradan yapılmış olup ahşap ve sade bir görünüşü vardır. Girişi cami içinden sağlanan minare kapısı, üstte bir silmenin birleştirdiği iki yandaki birer paye ile sınırlandırılmış, derinliği az bir niş içinde yer alır. Nişin ortasında dört panelden oluşan iki satırlık H. 1322/ M. 1905 tarihli kitabe vardır. Minare, caminin kuzey doğu cephesinde olup dışa çıkıntı oluşturur. Cami arazisinin eğimli olması nedeniyle oldukça yüksek bir görünüme sahip olan minare kaidesi kare olarak başlar, beşgen olarak devam eder. Saçak hizasında bir sıra tuğla, bir sıra kesme taş örgülü üçgen satıhlarla silindirik gövdeye geçilir. Şerefe altı tuğladan mukarnaslarla süslü sarkıtlar üzerine oturmakta olup şerefe korkuluğu demir parmaklıklıdır. Petek, gövde gibi tuğla örgülü, sivri külâh kurşunla kaplıdır. [caption id="attachment_100065" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption]

Minarenin solunda sokağa bakan küçük bir çeşme, güney batı yönünde ise tuvalet ve beş musluklu abdest alma yeri vardır.

Akmescit Camii, değişik tarihlerde bakım ve onarım görmüştür. Bilindiği kadarıyla; 1960 yılında emekli belediye memuru Ulvi AYALP ve arkadaşlarının öncülüğünde son cemaat kısmı ile kadınlar mahfili ilave edilmiş, 1970 yılında minber yenilenmiş, duvarlara 90 cm yüksekliğe kadar ahşap lambri yapılmış, mihrap mermerle kaplanmış, Kur’an Kursu ve tuvalet yenilenmiş, 1977 yılında caminin boya ve badanası yaptırılmış, 1978 yılında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından 17–11–1978 tarih ve A–1404 sayılı karar ile tescillenerek koruma altına alınmış, en son 2007–2008 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 310.100.58 TL harcanarak Kubbeli Mescidi ile birlikte tamir ve restorasyonu yaptırılmıştır. [caption id="attachment_100066" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption] Mescidi yaptıran Hacı Hamza’nın mezarı caminin bahçesinde ve girişin sağında yer alır. Hacı Hamza “Ketenci Hoca” diye ün almış, müderris veya sıbyan mektebi hocası ve kendi mescidinin imamıdır. [caption id="attachment_100067" align="aligncenter" width="1408"] AKMESCİT CAMİİ[/caption]