RUMELİ VE TÜRK ALP ERENLERİ

OTMAN BABA (II)

Dünkü yazının devamı ……Otman Baba, daha sonra İstanbul’dan ayrılır ve bir müddet İznik, Bursa, Germiyan ve Saruhan bölgelerinde dolaşır. Otman Baba’nın Rumeli’ye geçmeden önce eski Germiyan sahasında dolaştığı ve bu çevrede yaşadığı görülmektedir.

Ömer Lütfü Barkan’ın yayımladığı kayıtlarda Kütahya’da Beşparmak isminde bir dağın altında Hüsam Dede isminde bir dervişin kendi çabası ile bir zaviye yaptırmış olduğu, buraya daha sonra başka dervişlerin geldiği söylenmektedir. Ama burada zaviyeden söz edildiği halde, türbeden bahsedilmemektedir. Buranın Otman Baba’nın kendi kurduğu bir yer olması oldukça muhtemeldir. (1)

Rahmetli Tarihçi yazar Baki Öz, “Hakkı Baba, Otman Baba hakkında çok farklı bilgiler veriliyor. Sen Rumeli doğumlusun, bu konuda bir şeyler yapabilir misin” dedi.

Hemen harekete geçtim ve hatırı sayılır kimseler aracılığı ile Sofya Devlet arşivindeki Otman Baba Velayetname’sinin bazı önemli bölümlerinin fotokopilerini temin ettim ve ilk olarak 1996 yılında yayınladım. Benden sonra Rahmetli Şevki Koca ve diğerleri de tamamını yayınladılar.

Benim elimdeki velayetnâmede, şu ifadeler yer alıyor: “Asya’nın ortalarından, yani Horasan’dan kalkıp Rum Diyarına bir eren geldi. Tarih, Hicri 833-Miladi 1430” idi. Bir başka bölümde ise, “rivayet edildiğine göre; Timur Doğu’dan Rum diyarına geldiği zaman, evliyalar evliyası Otman Baba, onunla birlikte Anadolu’ya gelmiştir.

Yine Otman Baba’ının kendi ifadesine göre; “Timur’la birlikte Anadolu’ya gelen, o yetişkin yiğit ve şerefli koca benim” diyor. (2) Bazı kaynaklarda ise Otman Baba, Anadolu’ya geldiğinde, 15 veya 16 yaşlarında olarak veriyorlar. Önemli olan şudur; Eğer Otman Baba, Timur’la birlikte Anadolu’ya geldi ise, Timur’la Yıldırım arasındaki Ankara Çubuk savaşının 1402 yılında olduğunu biliyoruz, buna göre “Hicri 833-Miladi 1402” en makul tarih olabilir.

Ayrıca dünkü makalemde Demir Baba Velayetnamesi’nde Otman Baba’nın atası Seyit Ali olarak gösterilmektedir. (3) Otman Baba'nın soy zinciri, şu şekilde tespit edilmiştir: "El-Hüsameddin bin İbrahim, bin İmam Musa-ı Kazım. bin İmam Cafer-i Sadık. bin İmam Muhammed Bakır, bin İmam Zeynel Abidin, bin İmam Hüseyin, bin İmam Ali.” (4) Eğer bu soy zincirini doğru kabul edersek ki doğrudur. Otman Baba’ın Seyid Ali Sultan’ın oğlu olduğu doğru değildir.

Tekrar konumuza dönecek olursak, Otman Baba Velayetname’sinde şu ifadeler yer alıyor: “Sultan Şüceaddin Veli, 15. yüzyılda Anadolu’da etkili olmuş Kalenderi şeyhlerinden biridir. Kendi Velayetnamesi’nde Sultan Varlığı, Otman Baba Velayetnamesi’nde ise Şefküllü Bey olarak zikredilmektedir. (5)“: “Günlerden bir gün ol Kan-ı vilayet ve kutb-al aktab Otman Baba, tüm abdallarını bir yere toplayıp onlara: “Biz bu mülkte iki kişiyiz ki, birimize Hüsam Şah ve diğer birimize Şefküllü Bey derler ve hem ol benim koçumdur” dedi. (6) Ve ol Kân-ı Vilâyet’in Şefküllü Bey dediği, “Sultan Şüceaddin Veli’dir” Rahmetullahi Aleyh…” (7) Bu duruma göre Şüceaddin Vei Hazretleri ile Otman Baba, çağdaştır. Her ijisi de Babai Alevi zümrelerin lideridir.

Otman Baba, Rumeli’ye geçtiğinde, Gelibolu’dan Dobruca’ya, Edirne’den Sırbistan’a kadar geniş bir sahada gezdiği söylenmektedir. Ayrıca Tırnova, Yanbolu, Zagra, Semendire, Vidin, Filibe, Vardar, Serez ve Selanik gibi bölgelerde de dolaşmıştır. (8)

Otman Baba’ya bağlı inanç grupları, Orta ve Kuzeydoğu Bulgaristan çevresindedir. Kuzeydoğu Bulgaristan sahasında yaşayan topluluklar, inanç bakımından Babai Alevilerdir. Çünkü bu bölge halkı, Babai isyanı sonunda canını kurtarabilen ve Sarı Saltuk ile Bulgaristan’ın Dobruca bölgesine yerleşen Babai zümrelerdir. Ayrıca bu yörede bulunan Alevilerin büyük çoğunluğu kendilerini Bektaşi değil, Babai veya Bedreddin’i olarak tanımlamaktadır.. (9)

Aşağıdaki resimde Otman Baba'nın huzurundayız.

Devam edecek

Hakkı SAYGI

_________________________________

1) Ö..L. Barkan İstila Devrinin Kolanizatör Türk Dervişleri, Vakıflar Dergisi 1942 s. 289

2) Hakkı SAYGI, Otman Baba Velayetnamesi, Saygı Yayınları, s. 6, 1996/İstanbul

3) B. Noyan Bektaşilik ve Alevilik nedir? S.602

4) Demir Baba Velayetnamesi, Doç. Dr. Bedri Noyan. Can Yay., İstanbul, S. 53

5) Koca Şevki, 2002: 241).

6) Daha önce de belirtildiği gibi Bektaşilikte “Koç” olarak adlandırılan derviş, müridi mürşide götüren rehberdir. Otman Baba’nın nasibi (Bektaşiliğe girişi) sırasında rehberlik görevini Sultan Şüceaddin’in yaptığı, Otman Baba Velayetnamesi'nde de kayıtlıdır. (Koca, ŞEVKİ, Otman Baba Velayetnamesi, 2002: s. 241).

7) Koca, ŞEVKİ, Otman Baba Velayetnamesi, 2002: s. 241).

8) A. Y. Ocak, Kalenderiler s.100

9) ) Hakkı SAYGI