RUMELİ VE TÜRK ALP ERENLERİ Seyyid Sultan Şüceaddin Veli (I) Yüzlerce yıl önce tarihe adını yazdırmış öyle kimseler vardır ki, yaşadıkları dönemden yüzlerce yıl sonra dahi temsil ettiği topluma ışık olmaya devam ederler. Şüceaddin Veli Hazretleri de bu mübarek ve mistik şahsiyetlerden biridir. 14. yüzyılın son çeyreğinde Anadolu ve Balkanlar’da Aleviliğin yayılmasında en etkili yerlerden birisi de Eskişehir Seyit Gazi’ye bağlı Aslanbeyli (Şüceaddin) Köyü’ndeki Şüceaddin Veli Tekkesi’dir. Bu tekkenin başında karizmatik bir kişiliğe sahip bulunan Şeyh Şüceaddin Veli’nin olduğunu görüyoruz. (1) Bazı tarihi kayıtlara göre Karamanoğulları ile arasında sorun bulunan Şüceaddin Veli, kalkıp bugünkü yerine gelmiş, Anadolu’daki merkez tekke konumundaki Seyit Gazi Zaviyesi’ne çok yakın bir zaviye açarak yerleşmiş, burada kurulan köye de adını vermiştir. Merkez Seyit Gazi olmak üzere Bursa, Kütahya Manisa, Ankara arasındaki sahalar, Sultan Şüceaddin Veli’nin ilk dönem faaliyet alanıdır. Söz konusu bu yerler, eski Germiyanoğulları ve Saruhanoğulları’nın bulunduğu yerler olup Babai İsyanı’ndan sonra canlarını kurtarabilen Babai Türkmenlerin sığındığı yerlerdir. Çünkü o dönemde Babai Türkmenler, kitleler halinde denetimin daha az olduğu bu bölgelere yerleşmişlerdi. (2) Sultan Şüca Velayetnamesi’ni inceleyen Orhan Köprülü, Şeyh Şüca’nın Çelebi Mehmet ile II. Murat dönemi gördüğünü, Menkabedeki kayıtların II. Murat’ı halen yaşayan bir kişi olarak göstermesinden yola çıkarak onun 15. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olduğunu bildiriyor. Bu bilgiye göre Çelebi Mehmet, 1413-1421, II. Murat ise 1421-1451 yılları arasında hüküm sürdüklerine göre, Şüceaddin Veli’nin bu yıllarda hayatta olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca 1402-1478 yıllarında Anadoku ve Balkanlarda yaşamış olan Otman Baba ile de çağdaş olduğunu söylemek mümkündür. (3) Muhtemelen Şeyh Şüca’nın Abdal Hakkı, Abdal Mecnun, Abdal Yakup ve Abdal Mehmet gibi (4) yaşayan Babai şeyhleri ile ilişkisi vardı. Balkanlar’daki birçok faaliyeti bilinen Otman Baba gibi derviş ve şeyhlerle de ilişkisi vardı. Otman Baba’nın Balkanlar’a gitmeden buralarda dolaştığı menkabesinde anlatılmaktadır. (4) Otman Baba ile Şücaeddin Baba Bağlan bendesine ömrün gitmesin heba Yolundan ayrılmayız Muhammed Mustafa Dergâhı nurludur Şüca Baba’nın. Ömer Lütfü Barkan’ın yayınladığı belgeler arasında Şeyh Şüca’nın adı, Kanuni dönemi öncesi birçok vergi kaydında bulunmaktadır. Bu belgelere göre Çirmen’deki Hızır Baba Zaviyesi’nin Şeyhi Hızır Baba’nın Timurtaş oğullarından birisi olup zengin vakıfları bulunmaktadır. Zaviyenin bazı işlerine Şüca Baba ihtiyarlarının baktığı söylemektedir. Şeyh Şüca, adına II. Murat zamanında Edirne’ye bir zaviye yaptırmış olduğu da söylenmektedir. (5) Şeyh Şüca’nın kendi döneminde bu kadar etkili olmasındaki en önemli etkenlerden birisi, kendi karizmatik kişiliği kadar başında bulunduğu tekkenin önemi de çok büyüktür. Bu tekke Selçuklulardan beri Anadolu’daki en önemli Batıni merkezlerden birisidir. (6) Şüceaddin Veli, sadece şeyh ya da yerel halkla değil, yüksek Osmanlı komutanları ile de ilişki içerisinde bulunmuştur. Bunların içerisinde Timurtaş Paşa ve onun oğlu Ali Bey, onun müridi olmuştur. (7) Faaliyet sahası Kuzey Bulgaristan yönünde bulunan Timurtaş Paşa’nın yanında, Şeyh Şüca ile birlikte Üryan Baba da bulunmaktadır. Bu bölge Sarı Saltuk’un Rumeli’ye ilk geçişinden başlayarak Babailerin çok yoğun olarak bulunduğu bölgedir. Şeyh Şüca döneminde de Batı Anadolu Seyit Gazi çevresindeki bölgedeki Babailerin faaliyetleri, oraya yeni bir canlılık getirmiş, yörede Babailik oldukça güçlenmiştir. Daha sonra bu ilişki Otman Baba üzerinden yürümüştür. Daha önce de belirtildiği gibi, Şüceaddin Veli’nin faaliyet sahası olarak gösterilen yerler, Germiyanoğulları ve Saruhanoğulları’nın bulunduğu yerler olup her iki beylik de Babai İsyanı’na katılıp yenilginin ardından bu yöreye gelip yerleşen Türkmen gruplarından oluşuyordu. (8) Yarın Şüceaddin Veli ve Gazi Komutanlarla devam edecek… Aşağıda Şüceaddin Veli Dergah'ını görüyorsunuz... Hakkı SAYGI (BABA) _____________________________ 1) A. Y. Ocak. Kalenderiler bs. I. s. 88 2) A. Y. Ocak, Bektaşilikte Eski İnanç Motifleri. S. 15 3) Hakkı SAYGI, yorumudur. 4) A. Ocak, Kalenderiler. S. 98 Bunların dışında Şüca Baba, Seyit Nesimi ve Kaygusuz Abdal ile yakın ilişkide olduğu söylenmektedir. Ocak, Bektaşilikte eski İnanç Motifleri. S. 14,15 Enderun Kitabevi 5) Ömer Lütfü Barkan, İstila Devrinin Kolonizatör Türk Dervişleri. Vakıflar Dergisi 1942 s. 298, 323-324 7) Osman Keskinoğlu Bulgaristan’daki Türk Vakıfları ve Balı Efendi’nin Vakıf Paraları Hakkında Bir Mektubu, Vakıflar Dergisi, Sayı: IX s. 87 8) Ö. Lütfü Barkan, İstila Devrinin Kolonizatör Türk Dervişleri, Vakıflar Dergisi, 1942 s. 338.