Sarı Saltuk’a Ait Türbe ve Zaviyeler: F.W. Hasluck Kalikra (Varna/Bulgaristan), Babaeski (Türkiye), Babadağ (Romanya) ve Ohri (Makedonya), Kruya’daki türbe ve makamları araştırmıştır. (1) Ragıp Önen, Bor’daki türbeyi (2) tanıtmıştır. Nazmi Sevgen, Sarı Saltuk ile Aiyos Spiridon arasındaki ilgiyi ele aldığı yazı dizisinde Babadağ (Romanya), Tunceli, Diyarbakır, Babaeski, Bor, Rumelifeneri'nde bulunan türbe ve makamları anlatmıştır (3) Machiel Kiel, Babadağ’daki türbeyi ve bu türbenin tarihini incelemiş (4) ; Grace M. Smith, Babaeski, İznik, Bor, Diyarbakır, Babadağ (Romanya) ve Blagay’da (Bosna-Hersek) bulunan türbe ve makamlar hakkında genel bilgiler vermiştir. (5) Nimetullah Hafız, İpek’teki (6); Tacida Hafız, Blagay’daki (7) türbeler hakkında bilgiler veren bildiriler sunmuşlardır. Tunceli’nin Hozat ilçesinin sekiz kilometre kuzeyindeki 2276 rakımlı Sarı Saltuk Tepesi’nde aynı adla anılan bir makam bulunmaktadır. Tepenin güney ve güneybatısındaki Karaca ve Akviran (Akören) köylerinde Sarı Saltuk soyadını taşıyan bir aile de yaşamaktadır. Sarı Saltuk’a mal edilen kerametler sonucunda bu makam bir adak yeri ve Alevilerce kutsal bir ziyaretgâh haline gelmiştir. Çevredeki köylüler, Sarı Saltuk’un gerçek mezarının burası olduğuna inanmaktadırlar. (8) Bor’daki Sarı Saltuk Makamı, Saltukname’nin bir nüshasının da bulunduğu Halil Nuri Yurdakul Kütüphanesi ile aynı cadde üzerindedir. Bu kütüphanedeki Saltukname nüshasını incelemek üzere 1982 yılında Bor’a gittiğimizde ziyaret etme fırsatı bulduğumuz bu makamın harap durumunu görerek üzülmüştük. Daha sonraki yıllarda yaptığımız ziyaretlerde makamın onarıldığını görmek bizleri sevindirdi. Binanın 1732’de bir onarım gördüğü türbede bulunan kitabeden anlaşılmaktadır. İstanbul Boğazı’nın Karadeniz’e açılan en uçtaki iki noktasından biri olan Rumelifeneri’nde bulunan fener binasının içerisinde Sarı Saltuk’a ait bir ziyaretgâh vardır. Karadeniz’e dik inen bir tepenin üzerine yapılmıştır. Fenerin giriş katında merdiven dairesinin hemen sağındaki sahanlığı kaplayan ziyaretgâhta bir sanduka bulunmaktadır. Sandukanın başucunda duvara dayalı bir şekilde duran yedi satırlık kitabede şunlar yazılıdır: Hüvel bâkî Kutbu’l-ârifîn gavsu’l-vâsılin Hazret-i Hacı Bayram-ı Velî kaddese (sırrıhû) evlâd-ı kirâmların-dan Sarı Saltuk Hazretleri’nin merkâd-ı şerîfine el-fâtihâ ……. Sene 1204. (9) Devam edecek… Hakkı SAYGI _____________________________ 1) F. W. Hasluck, Christianity and Islam Under the Sultans, c. II, Oxford, 1929, ss. 429-439 2) Ragıp Önen, «Bor’da Sarı Saltuk Türbesi (1-2)», Yeşil Bor gazetesi, yıl 1, S. 12-15 3) Nazmi Sevgen, « Sarı Saltuk ve Aiyos Spiridon (1-2-3-4)», Tarih Konuşuyor dergisi, S. 33-34-35-36, Ekim 1966-Kasım 1966-Aralık 1966-Ocak 1967, ss. 2729-3020 4) Machiel Kiel, «The Türbe of Sarı Saltık at Babadag-Dobrudja», Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S. 6-7, İstanbul, 1977-1978, ss. 205-225 5) Grace M. Smith, «Some Türbes/Maqams of Sarı Saltuq an Early Anatolian Turkish Gazi-Saint» Turcica, XIV, 1982, ss.216-225 6) Nimetullah Hafız, «Yugoslavya’da Sarı Saltuk», Renkler, Kriterion yayın evi, Bükreş/Romanya, 1995, ss. 212-217 7) Tacidar Hafız, «Blagay’da Sarı Saltuk Türbesi», Renkler, Kriterion Yayınevi, Bükreş/Romanya, 1995, ss. 218-220 8) Sevgen, agm, s. 3018 9) Zamanla aşınmış olan kitabenin daha iyi okunması için yazıların üzerine sürülen siyah boya 6. satırı okunamaz hale getirmiştir. Bu yüzden 6. satırı okumamız mümkün olmadı.