Ayhan Ok
Kriz Nasıl Atlatılır?
10.Köy Meydanı (Şehrin Delisi)
… Kriz Nasıl Atlatılır???…
1929 Yılı Ekim ayında Büyük Bir kriz ABD’de başladı ve tüm dünyayı sardı.
*Osmanlı İmparatorluğu’nun kalan borçlarının ilk taksitinin ödenememesi sonucu ekonomik darboğaza düşüldü.
*Tarım ürünleri fiyatları çok aşağılara indi.
*Dış ticaret açığı arttı.
*Türk Lirası hızla değer kaybetti.
*Kambiyo noksanlığı oluştu.
*Ülkenin çoğunluğu tarımla uğraştığı için ilk önce çiftçileri vurdu.
*Buğday 13,5 iken 3,5’a düştü
*Tütün 71 KRŞ iken 31 KRŞ’a düştü
Kriz Nasıl Aşıldı?
Başbakan İnönü, halkı yerli malı kullanmaya çağırdı.
Cumhurbaşkanı Atatürk; İnönü’ye destek verdi.
Hükümet T.B.M.M Başkanı Kazım Özalp Başkanlığında “Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’ni kurdu.
Temel Amaç; halkı tasarrufa, yerli malı kullanmaya teşvik etmek ve yerli malı üretimini, kalitesini artırmaktı.
12-18 Aralık tarihleri “Yerli Malı Haftası” olarak kabul edildi.
Ülkede art arda “Atatürk’ün öncülük ettiği Sanayi ve Ziraat kongreleri düzenlendi.
Tasarruf önlemleri had safhaya çıkartıldı.
30 Kasım 1930’da “İktisadi Buhran Vergisi Kanunu” kabul edildi.
Atatürk her alanda Devletçi bir yapıyı benimseyerek bu yönde kanunlar çıkmasını sağladı.
Azınlıkların denetiminde bulunan Osmanlı Bankasının yetkiler alınarak bir Merkez Bankası kuruldu.
Ülke çıkarları garanti altına alındı.
15 milyon sermayeyle Merkez Bankası kuruldu. Banknot basma yetkisi de verilmiştir.
SÜMERBANK 3 Haziran 1933-2262 Sayılı Kanun ile kuruldu.
İhracat ve ithalatı düzenleyen ve bazı ürünlerde tek elde toplayan kanunlar çıkartıldı.
Ülkede yerli sermayedarların az sayıda olmaları ve özel teşebbüslerde yetersiz kalmaları nedeniyle Devlet öncülüğünde büyük sanayi yatırımları DIŞARIDAN KREDİLER ALMADAN, devlet sermayesiyle kurulmuş ve ülkede toparlanma amaçlanmıştır.
Ülke bu eylem ve kararlarla 1929 ekonomik buhranından kurtulmuştur.
Bütçeyi denkleştirme politikaları, yabancı devletlerle ekonomik ilişkilerin ülkenin ekonomik çıkarlarını korumaya yönelik olması ve yerli kaynaklarla kalkınma politikası krizin atlatılmasında etkili olmuştur.
1929 Krizi atlatılmıştı…
Atatürk Devletçilik Politikasıyla ekonomiyi kalkındırmıştı.
1946 krizi…
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan itibaren bir ulus devlet olarak varlığını sürdürüp gelişebilmesi kapsamında hükümetlerin temel hedefinin SANAYİLEŞME olmasına karşılık, TARIM 1950 yılı ortalarına kadar ekonomik gelişmede belirleyiciliğini korumuştur.
Türkiye’nin büyüme hızı 1946 yılında 31,9 oldu. İktidarda CHP vardı. Ülkede tartışmalar başladı. Şükrü Saraçoğlu’nun başında bulunduğu hükümet topraksız çiftçiye toprak vermek için kanun çıkarma hazırlığındaydı. BÜYÜK TOPRAK SAHİPLERİNDEN alınacak topraklar KAMULAŞTIRILIP vatandaşa dağıtılacaktı. Bu kanunun çıkmasına parti içinde başını ADNAN MENDERES’İN çektiği büyük toprak sahipleri, devletçiliğe karşı çıkarak 7 Ocak 1946 yılında DEMOKRAT PARTİ’yi kuruldu.
Ardından 1946 - 1954 - 1958 Krizleri başgösterdi...
Ayhan Ok
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.