Madde madde Türkiye’nin 5 yıllık Ulusal Yapay Zeka Stratejisi

Son zamanlarda hayatımızın bir parçası haline gelen yapay zeka teknolojileri, hemen hemen her alanda kullanılmaya başlandı. Birçok ülke, kendi yapay zeka teknolojilerini geliştirirken, sektördeki yarış son yıllarda oldukça kızıştı. Türkiye, yapay zeka alanındaki stratejisini belirledi. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye'nin ilk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi tanıtıldı.

DETAYLAR AÇIKLANDI

6 stratejik öncelik etrafında tasarlanan, 24 amaç ve 119 tedbirin bulunduğu Strateji Belgesi'nin detayları, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç tarafından açıklandı.

6 STRATEJİK ÖNCELİĞİN MADDELERİ

Oluşturulan planın ana hatlarını belirleyen 6 ana madde, başlıca Türkiye’nin yapay zeka alanındaki girişimlerini desteklemeyi ve bu alandaki uluslararası iletişimi güçlendirmeyi amaçlıyor. İşte 6 Stratejik öncelik maddesi: (YZ: Yapay Zeka)

• Yapay zeka uzmanı yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak
• Araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek
• Kaliteli veriye ve teknik altyapıya erişim imkanlarını genişletmek
• Sosyoekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeler yapmak
• Uluslararası iş birliklerini güçlendirmek
• Yapısal ve iş gücü dönüşümünü hızlandırmak

1. YAPAY ZEKA UZMANI YETİŞTİRMEK VE ALANINDA İSTİHDAMI ARTIRMAK

Amaç 1.1. YZ uzmanı istihdamı, sektörel ihtiyaçlar ve öncelikler doğrultusunda, artırılacaktır. Amaç 1.2. Üniversitelerin YZ alanındaki akademik ve teknik kapasitesi geliştirilecek ve yeni programlar açılacaktır. Amaç 1.3. YZ alanında önlisans, lisans ve lisansüstü eğitim alan öğrenci sayısı ve niteliği artırılacaktır. Amaç 1.4. Yükseköğretim öncesi gençlerin ilgi, yetenek ve mizaçları doğrultusunda, eğitim düzeylerine uygun şekilde algoritmik düşünme, kodlama ve YZ uygulamalı eğitimi almaları sağlanacaktır.

2. ARAŞTIRMA, GİRİŞİMCİLİK VE YENİLİKÇİLİĞİ DESTEKLEMEK

Amaç 2.1. YZ teknolojileri geliştirme ve uygulama alanlarındaki kamu destekleri artırılacak, buna ilişkin izleme ve değerlendirme mekanizmaları etkinleştirilecektir. Amaç 2.2. Özgün YZ ürün, hizmet ve uygulamalarını geliştiren girişim sayısı ve niteliği artırılacaktır. Amaç 2.3. YZ odaklı girişim sermayesi fonları etkinleştirilecek ve hacmi büyütülecektir. Amaç 2.4. YZ alanında ileri düzey Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülebileceği kümelenmeler ile yenilik ve mükemmeliyet merkezleri teşkil edilecektir.

3. KALİTELİ VERİYE VE TEKNİK ALTYAPIYA ERİŞİM İMKANLARINI GENİŞLETMEK

Amaç 3.1. YZ çalışmalarında yüksek başarımlı donanımlara ihtiyaç duyan araştırmacı ve girişimlere paylaşımlı erişim imkanları sağlanacaktır. Amaç 3.2. YZ için açık kaynak kodlu yazılım ve algoritma kütüphaneleri derlenerek YZ ekosisteminin erişimine sunulacaktır. Amaç 3.3. Açık veri paylaşımı yaygınlaştırılacaktır. Amaç 3.4. YZ ve ileri analitik araştırmalarında kullanılacak verilerin güvenli şekilde paylaşımına yönelik bir veri yönetişim mekanizması kurulacaktır

4. SOSYOEKONOMİK UYUMU HIZLANDIRACAK DÜZENLEMELER YAPMAK

Amaç 4.1. Etik ve hukuki senaryolarının test edilmesi ve tartışılabilmesi için çevik ve kapsayıcı bir yasal uyumlanma süreci işletilecektir. Amaç 4.2. YZ çalışmalarında güvenilirliği desteklemek üzere tarafsızlık, veri mahremiyeti ve etik değerler denetimi ile algoritmik hesap verebilirliği kolaylaştıracak yönetişim mekanizması hayata geçirilecektir. Amaç 4.3. YZ teknolojilerinin ve sistemlerinin sosyoekonomik yapıya etkileri ve riskleri konusunda bilimsel araştırmalar ve farkındalık düzeyi artırılacaktır. Amaç 4.4. YZ alanındaki gelişmelerin sosyoekonomik yapı üzerindeki etkisini değerlendirebilmek üzere veri kapasitesi iyileştirilecektir.

5. ULUSLARARASI DÜZEYDE İŞ BİRLİKLERİNİ GÜÇLENDİRMEK

Amaç 5.1. Küresel veri yönetişimi, güvenilir ve sorumlu YZ çalışmalarına aktif katılım sağlanacaktır. Amaç 5.2. Avrupa Birliği'nin çok yıllı finansal çerçeveleri öncelikli olmak üzere, sınır ötesi çağrılı alan projelerine katılım sağlanacaktır. Amaç 5.3. Alanda öncü kuruluşlar ve stratejik açıdan öncelikli ülkeler ile uluslararası düzeyde ortak proje ve iş birliği faaliyetleri yürütülecektir

6. YAPISAL VE İŞ GÜCÜ DÖNÜŞÜMÜNÜ HIZLANDIRMAK

Amaç 6.1. CBDDO tarafından, kamu kurumlarında YZ ve ileri analitik çalışmalarını hızlandırmak üzere Kamu YZ Ekosistemi ve teknik altyapısı oluşturulacaktır. Amaç 6.2. Kamu kurumlarında YZ teknolojilerinin etkin kullanımına yönelik yapısal ve yetkinlik dönüşümü hızlandırılacaktır. Amaç 6.3. TÜBİTAK Yapay Zekâ Enstitüsü, YZ ekosisteminin gelişmesinde hızlandırıcı rol üstlenmek üzere; sektörleri ve araştırma alanlarını yatay olarak kesecek şekilde yapılandırılacaktır. Amaç 6.4. Sektörel uygulama alanlarına odaklı, tecrübe paylaşımını önceliklendiren ve tüm paydaşlara açık çalışmalar yürütülecektir. Amaç 6.5. Yeni meslekler de göz önüne alınarak, sektörel iş birlikleri ile mevcut işgücüne yönelik eğitim ve sertifikasyon programları yürütülüp uyumu hızlandırılacaktır. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, konuyla ilgili olarak, "Yapay Zeka Stratejimizde belirlenen tedbirlerle desteklerimizi daha da etkinleştireceğiz ve bu alanda da yeni 'unicorn'lar çıkaracağız. Ulusal Yapay Zeka Stratejimizde deneyen, keşfeden, öğrenen ve bu doğrultuda kendisini sürekli güncelleyen bir ekosistemin oluşturulmasını hedefledik.

"HEDEFİMİZ İLK 20"

Uluslararası yapay zeka endekslerinde ilk 20 içinde yer almayı hedefliyoruz. 2025'te yapay zeka alanındaki istihdamın en az 50 bine ulaşmasını hedefliyoruz. Bu nedenle nitelikli insan kaynağının yetişmesi için çok önemli tedbirler belirledik." açıklamasını yaptı.

2025 HEDEFLERİ

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi ile 2025'e kadar gerçekleşmesi planlanan hedefler ise şöyle:

• GSYİH’ya katkısı yüzde 5’e yükseltilecek.
• İstihdam en az 50 bin kişiye çıkarılacak.
• Merkezî ve yerel yönetim kamu kurum ve kuruluşlarında yapay zekâ alanındaki istihdam en az bin kişi olacak.
• Lisansüstü düzeyde mezun sayısı en az 10 bin kişiye ulaşacak.
• Yerel ekosistemin geliştirdiği uygulamaların kamu alımlarında önceliklendirilerek ticarileştirilmesi desteklenecek.
• Uluslararası kuruluşların güvenilir ve sorumlu yapay zekâ ile sınır ötesi veri paylaşımı alanındaki düzenleme çalışmalarına ve standartlaşma süreçlerine aktif olarak katkı verilecek.
• Uluslararası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye ilk 20 ülke arasında yer alacak.

YAPAY ZEKA KULLANIM ALANLARI

Yapay zekanın günümüzde en yaygın kullanıldığı alt uygulama alanları şu şekilde: Makine öğrenmesi: Veri kümelerinden öğrenebilen ve zaman içinde daha fazla veri ile performansı iyileştirilebilen algoritmalara dayalı sistemlerdir. Yapay sinir ağları: Genellikle herhangi bir göreve özgü kurallarla programlanmadan, verinin özelliklerinden faydalanarak görevi gerçekleştirmeyi öğrenen yapılardır. Derin öğrenme: Biyolojik beynin çalışma şeklini çok daha basitleştirerek modellemeyi amaçlayan, birden çok paralel işlem katmanına sahip karmaşık istatistiksel modellere ve algoritmalara dayanan, YZ’nin daha özel bir alt alanıdır. Derin öğrenmede kendi kendine öğrenmenin sağlanabilmesi için büyük veri kümelerine ve güçlü işlem birimlerine ihtiyaç duyulması dolayısıyla son 20 yılda başarılı sonuçlar üretilmeye başlanmıştır.

KÜRESEL ENDEKSTE TÜRKİYE NE DURUMDA

Oxford Insights ve IDRC’nin hazırlamış olduğu Kamu Yönetimi YZ Hazır Olma Endeksi 2020 Raporu'nda, ülkelerin kamu hizmetlerinde YZ’yi kullanmak için hazırlıklı olma durumu ölçüldü. 4 Eksenler altında 10 alt göstergeden oluşan bir analizin yapıldığı çalışmada, ülkemiz 172 ülke içerisinde 67’nci sırada yer aldı. “Sorumlu YZ” alt-endeksinde de ülkemiz; 34 ülke içerisinde 31’inci oldu. Boyutlara göre ülkemizin aldığı puanlar şu şekilde: