NATO Kurucu Anlaşması'nın 10. maddesi ilk kez işimize yarayacak gibi. Yeni bir bit yeniği çıkaran olmazsa. Türkiye'nin VETO HAKKI. NATO Kurucu Anlaşması'nın 10. Maddesine göre "Taraflar, bu Antlaşma'nın ilkelerini geliştirebilecek ve Kuzey Atlantik Bölgesinin güvenliğine katkı yapacak durumda olan herhangi bir Avrupa devletini bu Antlaşma'ya katılmaya oy birliği ile davet edebilirler." KIBRIS 48 yıl olmuş. Yunanistan, Türkiye'nin 1974'te gerçekleştirdiği Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra tepki olarak NATO'nun askeri kanadından çekilmişti. Daha donra geri dönmek istese de Türkiye'nin onayı gerektiğinden Atina yönetiminin aynı şartlarla NATO askeri kanadına dönmesi mümkün olmuyordu. Zira Türkiye'de siyasi hiçbir hükümet, başta Ege Denizi'nde olmak üzere bilinen taleplerde bulunan Yunanistan'ın askeri kanada dönmesine onay vermiyordu. 12 EYLÜL DARBESİ: BİT YENİĞİ ABD tarafından desteklenen Yunanistan'ın askeri kanada dönüşü için uygun ortam (benim dilimde bit yeniği)12 Eylül 1980 askeri darbesi ile söz konusu oldu. Nitekim darbeci Kenan Evren ile NATO Avrupa Yüksek Müttefik Komutanı Bernard Rogers ile darbeden hemen sonra 6 Ekim 1980'de yapılan görüşme sonrasında kamuoyunda Rogers planı olarak anılan plan konusunda mutabakat sağlandı. Darbe hükümetinin 1 numaralı kararıyla da neredeyse hiçbir şey verilmeden ve taahhütler yerine getirilmeden Yunanistan'ın NATO askeri kanadına dönmesi konusundaki Türk vetosu kalktı. Yunanistan resmi olarak 20 Ekim 1980'de NATO askeri kanadına döndü. Bundan birkaç ay sonra ise Avrupa Topluluklarına (şimdiki AB'ye) üye oldu ve o dönemden günümüze kadar her iki platformu da maksimalist talepleri ve Türkiye karşıtlığı için kullanmaya devam ediyor: Hava sahası, Ege Denizi, Adalar... Daha kapsamlı anlatılıyor Dışişlerimizce: 1. Bunlardan ilki karasuları ve kıta sahanlığı ile bu alanların sınırlandırmalarını da kapsayan deniz yetki alanlarıyla ilişkilidir. 2. Ege sorunlarının bir diğeri 1923 Lozan Antlaşması, 1947 Paris Antlaşması ve konuya ilişkin diğer uluslararası belgeler çerçevesinde Doğu Ege Adaları’nın silahsızlandırılmış statüsüdür. 3. Ege’ye ilişkin bir başka temel sorun, bazı coğrafi formasyonların yasal statüsüne ilişkindir. 4. Ege sorunlarının dördüncüsü, Yunanistan’ın uluslararası hukuka aykırı olarak ulusal hava sahasının 10 deniz mili genişliğinde olduğunu iddia etmesi ve Uçuş Bilgi Bölgesi (FIR) sorumluluğunu istismar etmesidir. 5. Ege sorunlarının beşinci kategorisi Arama Kurtarma (SAR) Faaliyetleriyle ilgilidir. (Bu 5 başlık maddeyi TC Dışişleri bakanlığı'nın tr.mfa Sitesinden aldım.) MEHMET ÜNAL TAŞPINAR