Efsaneler-Soylenceler

EFSANELER/SÖYLENCELER (16) Jean-Paul Roux, “Türkleri Tarihi/Büyük Okyanus’tan Akdeniz’e iki bin yıl” adlı kitabının önsözünde şunları yazmış: “Türkler, tarih boyunca, Hiung-Nu’lar, Hunlar, Uygurlar, Selçuklular, Memluklar, Kıpçaklar, Kıpçaklar, Timuroğulları gibi adlarla anıldılar. “Türklerin insanlığın serüvenindeki rolleri temel nitelikte olmuştur. Bu nedenle de...

AKADEMİK AÇIDAN BEY BÖYREK TÜRKÜSÜ “Efsaneler başlangıçta doğaüstü nitelikler gösteren kişilerin yaşamları etrafında oluşmuş, sonraları halkın hayalinde şekil değiştirerek farklı anlatımlarla varlıklarını yüzyıllar boyu sürdürmüşlerdir. Efsane dünyamıza baktığımızda karşımıza motiflerle süslü ilginç halk anlatımları çıkmaktadır. Bunlar kültürümüzün tapu senetleri gibi...

BEY BÖYREK AFYON KALESİ ÖNÜNÜNDE Anadolu’nun fethi günlerinde, Alparslan’ın akıncılarından Bey Böyrek yanındaki serdengeçti yiğitlerle gelmiş ve Afyon Kalesi’nin önündeki çayırlığa çadırını kurmuş. Ünlü ve sadık atı Bengiboz’u da otlağa salıvermiş. Olup bitenleri kalenin gözetleme kulesinden seyreden Bizans Tekfuru, Bey...

BEY BÖYREK HİKÂYESİ Dünya mitolojisinde görüleceği gibi; Hindu, Kızılderili, doğu, batı, hatta buzul ülkelerinde  bile mit aynı, kahramanlar ve kahramanlık öyküleri farklı. Bütün toplumlar (eski Yunan da dâhil) olayları mitleştirmiş, efsaneler yaratmış, söylencelere önem vermiş, nesillerden nesillere aktarmış ve aktarmalar...

ANADOLU ADI EFSANESİ Yeni vatana doğu derbentlerinden oluk oluk akan Türk boylarından bir kol, savaşa savaşa kendilerine yurtluk – ocaklık ararken, gele gele yolları bir zamanlar Yabanâbâd denilen bir yere varmış. Hava sıcak, yollar tozlu, yeni vatan konukları yorgunmuş ve...

AYA YORGİ KİLİSESİ’NİN EFSANESİ   Büyükada’daki Aya Yorgi Kilisesi yılda iki kez, 23 Nisan ve 24 Eylül tarihlerinde ziyaretçi akınına uğruyor. Üniversite sınavına hazırlananlar, hayırlı bir kısmet bulmak isteyenler, sağlığının düzelmesini arzulayanlar veya aklınıza hiç gelmeyecek dilekleri olanlar her yıl...

KAYIP ŞEHİR ATLANTİS EFSANESİ   Donna Rosenberg’in “DÜNYA SÖYLENCELERİ” kitabının önsözüne dönelim tekrar: “Dünya söylencelerini incelemek, insanın bilgisini, anlayışını ve başkalarını değerlendirme olanaklarını zenginleştirir. Önyargılar, kültürel farklılıklara ilişkin klişelerden ve yan tutmaktan kaynaklanır. Dünya söylencelerini inceleyen bir kişi, her kültürün...

FİDEL CASTRO EFSANESİ   Kişilerin efsaneleşmesinden bahsederken yeri geldikçe o kişilere ait efsanelerden de bahsetmek gerek. İşte, yakınlardan bir efsane daha: Fidel Castro. Doksan yaşında yaşamını yitiren; kendisi, eylemleri, fikirleri ve sözleriyle Küba’nın efsaneleşmiş lideri Fidel Castro… Fidel, Havana’ya girdikten...

YUNUS EMRE EFSANESİ Aşkın aldı benden beni, bana seni gerek seni Ben yanarım dün ü günü, bana seni gerek seni Ne varlığa sevinirim, ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum, bana seni gerek seni Aşkın aşıkları öldürür, aşk denizine daldırır Tecelli...

Mustafa Kemal Efsanesi  Bazen insanoğlu efsaneleşir. Her yaptığı efsanedir. Mustafa Kemal gibi: Atatürk’ten bir anı: Afyonkarahisar’ın hatlarının çözülmesi sonunda birkaç Yunanlı tutsak, geceleyin Mustafa Kemal’in çadırına getirilmişti. Bunlardan birisi, Muzaffer Generalin doğup büyümüş olduğu Selanik’ten gelmişti. Yüz, kendisine yabancı gelmediğinden...

BÖLÜM 6 – GORDION EFSANESİ Anadolu efsanelerinde bazen tarih efsaneye, efsane tarihe karışır. Gordion Efsanesi buna örnektir: Gordion Efsanesi  Gordion (ya da Gordiyon), tarihte Frigya‘nın (Phrygia) başkenti. Sakarya nehri ile Porsuk Çayı‘nın birleştiği noktanın tam yukarısında bulunan höyük. Gordion’un kalıntıları...

DANTİPALİ BEY EFSANESİ Anadolu efsanelerinde dervişlerin kuş şeklinde görülmeleri, bir başka deyişle  (Uygurca Dantipali Bey Efsanesi’nde de görüldüğü gibi) “hayvan donuna girmeleri”, hayvanlarla konuşma (Pertev Naili Boratav/İzahlı Halk Şiiri Antolojisi/ İstanbul 1943-Sf.43) DANTİPALİ BEY EFSANESİ Dantipali Bey Efsanesi, Orta Asya’da...

EFSANE DERLEME/TOPLAMA/ ve DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI   Çok zengin folklorumuza rağmen, binlerce efsanemiz ne yazık ki yazıya geçirilememiş olup, Türkiye’de efsane çalışmaları yok denecek kadar azdır. Bu zahmetli çalışma içerisinde Anadolu Türk insanının ruhuna yerleşmiş olan tertemiz duygu ve düşüncelerin ifadesi...

TÜRK FOLKLORUNDA EFSANE TOPLAMA VE ARAŞTIRMA ÇALIŞMALARI  Çeşitli Tanımları: Nüans farklarına rağmen benzer tarifler yapılmakta efsane için. Efsane, başka bir anlatımla; olağanüstü olayların bir masal özelliğinde anlatılmasıdır. Bu olaylar halkın gönlünde yaşadığı sürece ölmezliğe erişmişlerdir. Efsane, batı dillerine aynı Latince...

Efsane Nedir? Nüans farklarına rağmen benzer tarifler yapılmakta efsane için. Latince “legendus” sözcüğünden gelmiştir. Efsane, Farsça bir sözcük olup “efsane” diye kullanılmaktadır. Türkçede efsane karşılığı olarak “söylence” önerilmiştir. Biz burada her ikisini de (efsane/söylence) kullanmaktayız. “Kişi, yer ve olayları konu...

Efsaneler, halkın ağzında şekillenerek, ağızdan ağıza dolaşan ve çok defa olağanüstü nitelikler taşıyan hikâyelerdir. Olağanüstü olaylarla bezenmiş halk hikayeleridir de diyebiliriz. Zaman neler kaadir… Asıl efsane zamandır bence. Zamanın içinde kaybolunca söylenceler kaybolan için konuşmaya başladıysa ve zaman zamanın içinde...