‘Tarhana’ bütün yörelerimizin bildiği, sevdiği ve sık sık sofrasında bulundurduğu bir çorba, hatta bazen tek yemeği olduğunu bilirsiniz.
Peki;
Tarhana Osman ismini hiç duydunuz mu? Adı gibi hikayesi de çok dikkat çekici. Amerikan süt tozunun kanserojen olduğunu ispat etti ve yasaklanmasını sağladı. 1950'li yıllarda Amerikan margarini ve buğdayına da savaş açtı...
1950'li yıllarda Türkiye'ye Marshall yardımı çerçevesinde ABD'den büyük miktarda süt tozu yardımı yapıldı. Suya karıştırılan bu süt tozları tüm okullarda öğrencilere içirildi. Öyle ki kendi sütünü üreten köylerde bile çocuklara zorla bu sulandırılmış süt tozları verildi.
Asıl adı Osman Nuri Koçtürk olan Tarhana Osman ise hem Türkiye'de hem de Amerika'da biyokimya eğitimi almış ve bu konularda çeşitli araştırmalar yapmıştı. Tarhana Osman, o dönemde Amerikan süt tozuna karşı büyük bir hareket başlattı.
ABD’nin kendi ülkesindeki üretim artıklarını, tüketilemeyecek kadar kötü olan gıdaları Türkiye'ye sattığını belirten Koçtürk, süt tozunda kansere yol açan 'aflatoksin' mantarını bulunduğunu ispat etti ve yıllar sonra yasaklanmasını sağladı.
Tarhana Osman ikinci isyan bayrağını ise Amerikan margarinine karşı açtı. O dönem ABD, Türkiye'ye çok ucuza soya yağı satmaya başlamıştı. Piyasayı istila eden ABD soyası ve margarini, yerli tereyağı ve zeytinyağının yerini almaya başladı.
Hidrojene margarin tüketimiyle birlikte Türkiye'de kalp-damar hastalıkları ve kolesterol sorunları adeta patlama yaptı. Türkiye'de bunlar olurken ABD'de ise hidrojene yağ tüketimi sağlık sebepleriyle azalıyordu.
Süt tozu ve margarinin ardından ABD, Türkiye'ye cüce buğday adını verdiği genetiğiyle oynanmış (GDO'lu) buğdayı da satmaya başladı. Tarhana Osman, Amerikan buğdayının hem topraklarımızı hem de insanlarımızı zehirleyeceğini söyleyerek büyük bir mücadele başlattı.
Osman Nuri Koçtürk, gittiği her yerde Amerikan gıda ürünlerinin yerine halka tarhana yapmayı ve tüketmeyi öneriyordu. Tarhana Osman lakabı ise buradan kaldı. Koçtürk'un çabaları, ithalat lobisini çok kızdırıyordu. Hatta bir kaç kez saldırıya uğradı.
Peki Tarhana Osman kimdir?
1943 yılında Ankara Üniversitesi Veteriner Hekimliği Fakültesi'nden mezun oldu. Ardından TSK'ya girdi. Daha sonra eğitimine devam etmek için ABD'ye gitti ve Missouri Üniversitesi Beslenme Kürsüsü’nde çalışmalarda bulundu.
1953’te yurda dönerek Askeri Biyoloji Enstitüsü kimyagerliğine atandı. Ankara Tıp Fakültesi Biyokimya Kürsüsü’nde önce uzman sonra gıda kontrolü ve hijyen doçenti oldu. 1956’da Et ve Balık Kurumunda Merkez Laboratuvarları Müdürü ve Teknoloji Müdürü olarak görev yaptı. 1994 yılında vefat etti.
(Yazan sağ olsun, bize yeni bir alıntı yapma imkanı doğdu. Ama keşke adını da bilip yazınının bu ıaltına koyabilseydik.)