BELMESCİT (GÖKÇE) CAMİİ

BELMESCİT (GÖKÇE) CAMİİ                                                                                      Abdülkadir KALENDEROĞLU            Sümer (Gökçe) Mahallesi’nde, Belmescit Caddesi ile 210. sokağın kesiştiği köşede, 81. pafta, 154. ada, 1. parselde yer alır.Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmeyen mescit, 17. yüzyıl içinde ve 1674 yılından önce hayır sahipleri tarafından yaptırılmıştır.Doğu ve batısı yol, kıble tarafı ise evlerle çevrili cami, batı yönünde tek katlı, doğu ve kuzey yönünden iki katlıdır. Alt katı bodrum olup bodrumun doğu duvarı ile harimin batı duvarı moloz taş, diğer yerler ise yığma kerpiç duvar örgülü, üstü ise kırma çatılı ve Marsilya kiremitle örtülüdür.Kuzey yönündeki iki kanatlı ahşap kapıdan caminin son cemaat yerine giriş sağlanır. Bu kısmın zemini iki taraftan ahşap olarak yükseltilerek bir perde ile kadınlar kısmı haline getirilmiştir. Son cemaat yerinin doğu duvarında minareye çıkış kapısı ile kadınlar mahfiline çıkılan ahşap merdiven vardır. Tavanı ve tabanı ahşap olan mahfil, yine ahşap çıta kafeslerle harimden ayrılır. Kadınlar mahfilini doğu ve kuzey yönündeki ikişer küçük pencere aydınlatır.Son cemaat yerindeki iki kanatlı, ahşap doğramalı kapıdan harime geçilir. Dikdörtgen planlı harimin tavan ve tabanı ahşap olup tavanı dört ahşap direk taşımakta idi. Bu ahşap direkler 1965 yılında yapılan onarımda kaldırılmıştır.Harimin kuzeybatı köşesinde zeminden bir basamak yükseklikte ve etrafı sunta ile çevrili müezzin mahfili vardır.Harimin kıble yönünde duvardan çıkıntı oluşturan mermer kaplamalı mihrap yer alır. Mihrap alınlığında Hafız Nuri adında birisi tarafından yazıldığı belirtilen “Fevelli vecheke şatra’l-mescidi’l-harâm” ayeti yazılıdır.Güneybatı köşede ahşap ve yağlı boyalı minber vardır. Minber kapısı üzerinde H. 1349/M. 1930 tarihli “Efdalu’l-eyyâmü indâ’llâhü yevmü’l-cum’ati” yazılı levha bulunur.Güney ve batı cephesi sağır olan harimi doğu cephesindeki beş tane dikdörtgen formlu pencere aydınlatır. Harim duvarları kıble yönünde 75 cm yüksekliğinde mermer, doğu ve batı duvarları ise aynı yükseklikte ahşap lambri ile kaplı, üst kısımları açık sarı renkte boyalıdır. Harim duvarlarının tavana yakın kısmında tablolar halinde ahşap sekizgen formlu “Elvâh-ı Celîle” asılıdır.Kapının önünde üçgen planlı ve etrafı demir parmaklıkla çevrili küçük avlu yer alır. İkinci katlar dışa doğru çıkıntılı olup doğu cephedeki çıkıntıyı ana kayaya oturan yedi ahşap direk taşır.Kuzeybatı köşede yer alan minarenin kaide ve pabucu kesme taştan,  gövdesi ise tuğla örgülüdür. Tuğla gövdenin alt ve üst kısmında kesme taştan silindirik formlu birer bilezik, gövde ile şerefe arasında da bir sıra firuze renkte çini bant vardır. Şerefe altı dört sıra kirpi burnu şeklinde tuğla çıkıntılı, şerefe korkuluğu ise taştır. Petek gövde gibi tuğla örgülü, külâh ise çinko kaplamalıdır.Minarenin kuzey cephesinde iki sıra dörder panelli mermer kitabede vardır. Kitabede: 1321/M. 1903    Ey Kadîm ve ey Kerîm ve ey Rahîm-i lâ-Yenâm   Ehl-i hayrın şâfi’î olsun… beytü’l-harâm    Eyleyüp Bel-Mescidi komşular hep ittifâk    Bu nişân-ı secde-gâha virdiler Hakk’a nizâm   Hamse-i evkatde tekbîr-i Hudâ mezkûr olur  Hem Muhammed Mustafa’nın nâm-ı pâki ey Hümâm  Vebiyâ Esmâ-i Hüsnâ’dan didim târîhini   İsmi Gaffâr Vedûd Hâdi ile târîh tamâm yazılıdır. Ayrıca kitabenin sağında, yatay olarak “Maşâ’allâh”, solunda da “Bârekâ’llâh” yazılmıştır.Kitabeye göre minare, H. 1321/ M. 1903 yılında halk tarafından yaptırılarak mescit camiye çevrilmiştir.Belmescit Camii, zaman içinde çeşitli tamirler görerek zamanımıza kadar gelmiştir. Bilindiği kadarıyla 1965 yılında toprak damı kırma çatılı hale getirilmiş, ortadaki dört ahşap sütun kaldırılmış, mihrap mermer kaplamalı hale getirilmiş, 1974 yılında taban tahtaları yenilenmiş, iç duvarlar lambri ile kaplanmış, 1978 yılında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenerek koruma altına alınmış, 1984 yılında sıvaları elden geçirilmiş, gasilhane, dernek odası ve kuran kursu odası yapılmıştır.Camiye varmadan Belmescit Caddesi ile Damburacı sokağın kesiştiği köşede cami işe aynı adı taşıyan kesme taş ve tuğladan kitabesiz bir çeşme vardır.Bugün, caminin esaslı bir tamir ve restorasyona ihtiyacı vardır.