Türk-İş Şubat 2023 Yılı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Açıklandı

Açlık sınırı ne kadar ve yoksulluk sınırı ne kadar oldu sorularının cevabını vermeden önce bu terimlerin ne anlama geldiğini açıklayalım. Açlık sınırı, bir bireyin veya ailenin temel gıda ihtiyaçlarını karşılayacak yeterli gelire sahip olmadığı durumlarda, yeterli ve dengeli bir beslenme için gereken asgari harcama tutarını ifade eder. Açlık sınırı, bir kişinin temel gıda ihtiyaçlarını karşılamak için yapması gereken en düşük harcama tutarını belirler. Açlık sınırı ne kadar olduğunu öğrenmeden önce yoksulluk sınırına da göz atalım.Yoksulluk sınırı; bir bireyin veya ailenin temel ihtiyaçlarını (barınma, gıda, giyim, sağlık vb.) karşılayacak yeterli gelire sahip olmadığı durumlarda, yeterli bir yaşam standardını sürdürmek için gereken asgari harcama tutarını ifade eder. Yoksulluk sınırı, bir kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için yapması gereken en düşük harcama tutarını belirler. Yoksulluk sınırı, açlık sınırından daha kapsamlı bir kavramdır ve sosyoekonomik koşulları dikkate alarak belirlenir. Yoksulluk sınırı ne kadar olduğu bugün kullanıcılar tarafından en çok yapılan aramaların başında geliyor. Türk-iş’in açıkladığı açlık ve yoksulluk sınırları vatandaşta şaşkınlık yaratmış gibi gözüküyor.

Yeni yılın başlarında ücretli çalışanlar ve emekliler için geçerli olan maaş artışları henüz yapılmadan önce, beklenmedik bir şekilde duraklayan enflasyon, yeni yıla hızlı bir giriş yaptı. Aralık ayındaki baz etkisi ile gerileyen yıllık gıda enflasyonu, bu ay %9,02 artarak yıllık temelde yeniden üç haneli rakamlara yükseldi. Bu durumda belirlenen gelir artışları enflasyon karşısında tekrar aşınmaya başladı. 2023 yılının başında, milyonlarca çalışanı ve emeklisi doğrudan ilgilendiren asgari ücret ile memur ve emekli maaşlarına yapılan artışların, mal ve hizmetlerdeki ardı ardına gelen zamlarla eridiği görülmekte…Türkiye’de dar gelirli ailelerin en büyük tüketim kalemlerinden biri olan gıdaya gelen yüksek zamlara karşın ücret, maaş ve yevmiye artışlarının yetersiz kalması hayat pahalılığını arttırıyor. İnsanlar, market, çarşı ve pazarlarda aynı ürünleri daha pahalıya almaya mecbur kalıyorlar, hatta daha az ve/veya daha kalitesiz ürünler satın almak zorunda kalıyorlar. Geçinecek geliri olmayan ve harcamalarından daha fazla kesinti yapamayan bireyler borçlanmak zorunda kalıyorlar.Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre son bir yılda kredi kullanan kişi sayısı, kullanılan kredi miktarı ve finans kuruluşlarının ödenemeyen bireysel kredi kartı ve bireysel kredi alacak miktarları artış gösteriyor. Bu zorlu geçim koşulları hanelerin gelir/gider dengesinin bozulmasına neden oluyor ve 1990’lı yıllarda Türkiye’de yaşanan enflasyon-ücret-enflasyon sarmalına benzer koşullar yeniden yaşanıyor.Net asgari ücret, işveren ve hükümetin oy çokluğu ile aylık net 8.506 TL’ye yükseltildi ve yıllık bazda %100’lük bir artış yapıldı. Ancak açlık sınırı bu süreçte %108’lük bir artış gösterdi ve bu zam, 2022 yılı boyunca yaşanan alım gücü kayıplarını ortadan kaldırmadı. İçinde bulunduğumuz yeni yıl, yeni alım gücü kayıpları ile başladı.Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı)  9.425,15 TL’ye yükseldi.Dört kişilik bir ailenin Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı (yoksulluk sınırı) 30.700,83 TL’ye, yükseldi.

Açlık Sınırı	Şubat 2022	Aralık 2022	Ocak 2023	Şubat 2023
4 Kişilik Aile (Gıda Harcaması)	4.552,56	8.130,57	8.864,48	9.425,15
Yoksulluk Sınırı 4 Kişilik Aile (Toplam Harcama)	14,829,19	26.483,94	28.874,55	30.700,83

Harcama tutarları yuvarlama sebebiyle farklılık gösterebilir.TÜRK-İŞ’in verilerine göre “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Şubat 2023’te şu şekildedir:

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 6,32 oranında gerçekleşti.
• İki aylık değişim oranı % 15,92 tespit edildi.
• Son on iki ay itibariyle değişim oranı  % 107,02 oldu.
• On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı % 112,87 olarak hesaplandı.
• TÜRK-İŞ’in bu araştırması Aralık 1987’den bu yana kesintisiz olarak her ay düzenli olarak yayımlanmıştır. Verilerde süreç kesintisi yaşanmaması amacıyla, “asrın felaketi” diye nitelendirilen bu deprem döneminde de çalışma yapılmıştır.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Şubat 2023 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

        Süt, yoğurt, peynir grubunda;

Bu gruptaki tüm ürünlerin fiyatları yükseldi. Sütteki artış %6 ve peynirde %5 olarak hesaplandı. Yoğurttaki fiyat artışı daha düşük düzeyde gerçekleşti.

●        Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;

Bu gruptaki et ürünleri zamlandı. Bir ayda dana etinde %19, kuzu etinde %9, balıkta %5, tavukta %8 fiyat artışı yaşandı. Baklagillerden nohut %5, kuru fasulye %14, yeşil mercimek %4 zamlandı. Kırmızı mercimeğin fiyatı %4 geriledi. Yağlı tohumların ortalama fiyatı bu ay sabit kaldı.

 ●        Ekmek ve tahıllar grubunda;

Geçen aya göre Pirinç %6, bulgur %10, irmik %5 zamlandı. Makarna ve ekmek fiyatı değişmezken un fiyatı %5 düştü.

●        Taze sebze-meyve grubunda;

Bu ay semt pazarlarında yeşil soğan, kıvırcık gibi salata yeşilliklerinin ve pırasa, lahana gibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları geriledi. Patates 12,5 TL’den satılmaya devam etti. Kuru soğanın kg fiyatı 15 TL’nin üzerine çıktı. Salatalık, domates, biber, patlıcan, kabak gibi örtü altı sebzelerin ile turp ve havuç gibi kış sebzelerinin fiyatları arttı. Kış meyvelerinden portakal mandalina ve greyfurtun fiyatları yükseldi. Muz ve cennet hurmasının yanında kış meyvelerinden mandalina ve greyfurt da zamlandı. Armut fiyatı geriledi. Ortalama sebze kg fiyatı 20,3 TL, ortalama meyve kg fiyatı 19,29 TL oldu. Hesaplamada 22’si sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 30 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı bu ay 18,98 TL olarak saptandı. (”Ortalama Meyve-Sebze Fiyatın”a ana yemekleri tamamlayan maydonoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri dâhil edilmektedir.)

●        Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Ayçiçek yağı ve margarin fiyatı sınırlı düzeyde geriledi. Zeytinyağı %4, tereyağı %9 zamlandı.

●        Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;

Bir ayda baharatlar %3, çay %3, salça, %5, zeytin %6, bal %13, pekmez %16 oranında; bal %27, reçel %5 oranında zamlandı. Ortalama şeker fiyatı sınırlı düzeyde gerilerken tuz ve ıhlamur fiyatı ise sabit kaldı.