1989-1994 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Sayın Nurettin Sözen’in birgazetenin internet sayfasında gerçeklerle bağdaşmayan bir beyanatı yayımlanmıştır. Esasen buaçıklamalarla alakalı bir tekzip de hazırlayıp ilgili gazeteye gönderdik. 1994 yılı öncesi İstanbul’dayaşanan başta susuzluk problemi olmak üzere, çöplerin düzenli toplanması ve bertarafı, hava kirliliğininönlenmesi, Haliç’in temizlenmesi gibi pek çok problemi çözen ve İstanbul’a yaptığı muazzamyatırımlarla şehri Dünya’nın incisi haline getiren Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’dır.Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde İstanbul’da gerçekleştirdiğimiz muhteşem dönüşümü,yaşı 30-35’ten büyük olan bütün vatandaşlarımız bilmektedir. O döneme şayit olan büyüklerin 1994öncesi İstanbul’da yaşadıkları kâbusu gençlere anlatmasını bekliyoruz. Bu sebeple genç kardeşlerimizinde bilgi sahibi olması için aşağıdaki açıklamanın yapılması gerekli görülmüştür.
İstanbul’a Çevre Faciası Yaşattılar…
Sayın Sözen’in Belediye Başkanlığı döneminde İstanbul’un kanayan yarası olan çöp problemini unutmuşolması mümkün değildir. Kendisinin Belediye başkanı olduğu dönemde İstanbul çöp dağlarından geçilmiyordu.Şehri çevreleyen çöp dağları ve açıktan akan lağım dereleri yüzünden İstanbullu artık nefes alamıyordu. Enkalabalık caddelerde bile çöp dağları oluşmuştu. Bu sıkıntılar 1993 yılında bir ağıta dönüştü. Bir çöp dağınadönüşen Ümraniye’deki Hekimbaşı çöplüğünde biriken metan gazı sıkışma sebebiyle bir volkan gibi patladı.Bu çöp faciası neticesinde 40 gecekonduyu yuttu ve 38 vatandaşımız hayatını kaybetti. Haliç’in durumu iseiçler acısıydı. 1994 öncesi İstanbul’da meydana gelen atık suların sadece %5’i ön arıtmadan geçiyor, günlük2 milyon m 3 atıksuyun %95’i olan 1,9 milyon m 3 atıksu Haliç’e ve denize dökülüyordu. Bu, tam bir çevrefelaketi idi.Sayın Nurettin Sözen bu yaşanan faciadan bahsetmeden, sokaklarda biriken çöp dağlarından bahsetmedensadece bazı belediye işçilerinin kısa süreli grev hakkını kullanması ile geçici çöp birikmesi olduğunusöylemesine kimse inanmaz. Yaşı 30 – 35’den büyük olan bütün vatandaşlarımız o zor günleri çok iyihatırlamaktadır. Dönemin gazete kupürleri arşivlerde mevcuttur. Hatta İstanbul’da yaşanan çevre felaketinin hatsafhaya ulaşması neticesinde gazeteler promosyon olarak gaz maskesi dağıtır olmuştu.Sayın Cumhurbaşkanımız 27 Mart 1994 tarihinde seçimleri kazanarak İstanbul Büyükşehir BelediyeBaşkanı seçilmesiyle birlikte beni de İSKİ Genel Müdürü olarak vazifelendirdi. Sayın CumhurbaşkanımızınBelediye Başkanı seçilmesiyle birlikte özellikle çevre alanında muazzam yatırımlar bir bir hizmete alınmayabaşladı. Avrupa ve Anadolu Yakasında 2 adet katı atık düzenli depolama sahası kuruldu ve çöplerin düzenliolarak toplanması sağlandı. Atıkların geri kazanımına önem verildi ve atıktan gübre üreten kompost tesislerikuruldu. Tıbbi atıkların sağlıklı bertarafı için de yakma tesisi kuruldu. Çöp gazından ilk defa elektrik üretildi.Hava kirliliğinin önlenmesi için kaliteli olmayan kömürlerin şehre girişi yasaklandı. Kömür, torbaya sokularakdenetim altına alındı. Hava kirliliğine köklü çözüm için doğalgaza ağırlık verildi ve kısa sürede şehrin tamamıdoğalgaza kavuştu.Kokudan geçilemeyen, hiçbir canlının yaşayamadığı ve adeta balçık haline gelen Haliç pırıl pırıl halegetirildi. İSKİ, Kuzey ve Güney Haliç Projelerini tatbik ederek Haliç’e deşarj edilen atıksuları kesti. ArdındanİBB, Haliç’in dibindeki birikmiş 5 milyon m3 çamuru özel bir usulle temizleyerek Alibeyköy’deki taş ocağınabastı. Adına yaraşır hale getirilen Haliç tekrar Altın Boynuz oldu. Haliç Projemiz Dünya metropol belediyelerinçevre projeleri arasında birincilik ödülü aldı. Kısa bir zaman sonra, Haliç’te 48 tür balık ve su canlısı yaşamayabaşladı.İstanbul Susuzluktan Kerbela’ya Dönüşmüştü…Sayın Nurettin Sözen 1994 öncesi kendi döneminde yaşanan susuzluğu hem kader olarak değerlendirmesi,hem de yaşanan su kesintisi sanki 1-2 saatten ibaretmiş gibi bahsetmesi trajikomik bir durumdur. O dönemyaşanan susuzluğu aşmak için “Arabanızı yıkamayın, musluğunuzu kapatın gibi bir sürü tedbir aldık.” ifadesiise olayın ciddiyetinden ne kadar uzak olduğunu, İstanbul’un ilim ve fenle yönetilmediğini alenen ortayakoymaktadır.1994 öncesi İstanbul’u yönetemeyenler susuzluktan şehri Kerbela’ya çevirmişti. Musluklardan günlercedeğil, aylarca su akmadığı için vatandaşlar semtler arası mekik dokuyordu. Kadınlar ellerinde bidon vekovalarla su tankeri yolu gözlüyordu. Mahalle aralarında benzin satar gibi su satış istasyonları kurulmuş,vatandaşlar su kuyruklarında parayla su almak için bekler olmuştu. Şehirde su turizmi başlamıştı.İstanbulluların en büyük lüksü “15 günde bir suya razıyız ama hangi gün verileceğini bilelim” idi.1994 yılı öncesinde İstanbul; suyu akmayan, binaların bodrumlarına büyük depoların yapıldığı, mutfak vebanyoları su bidonları ile dolu bir şehir haline gelmişti. İstanbul’da o dönemde yaşanan su sıkıntısı karikatürleredahi mevzu bahis olmuştu. Suya hasret kalmış İstanbullular isyan bayrağını açmış, her gün BüyükşehirBelediyesi ve İSKİ önünde protesto gösterileri yapıyordu. Belediye şehri yönetemiyordu. İSKİ’nin borcu 1,5milyar $’dı.Sayın Nurettin Sözen’in, bizim dönemimizde Istranca derelerine inşa ettiğimiz barajları, kendisinin inşaettiğini söyleyecek kadar ileri gitmesine kendisi dahi inanmamaktadır. Şayet bu barajlar kendi dönemlerindeinşa edilmiş olsaydı İstanbul’da bu derece susuzluk yaşanmazdı. 1994 yılında İSKİ suyunun takriben %65’ielek gibi olmuş şebekelerde kayboluyordu.Sayın Cumhurbaşkanımız 1994 yılında Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi ve ben de 5 Mayıs 1994 Cumagünü İSKİ Genel Müdürü olarak vazifeye başladım. Yaptığımız değerlendirmeler neticesinde 1 Ocak 1995 saat08.59’da su kesintisine son vereceğimizi aziz İstanbullularla ilan ettik. 7 dereden 7 tepeye suyu iletmek içinçalışmalara başladık.Sayın Sözen’in %100’ünü bitirdik dediği, Istranca derelerinin en küçüğü olan Düzdere Barajının temeliatılmış ama sadece dolu savaktan ve 6 km isale hattından başka hiçbir imalatı yapılmamıştı. Biz ta o günlerdebu baraja ileride sahip çıkmak isteyeceklerini düşündüğümüz için Düzdere Barajının temelini 21 Temmuz 1994tarihinde tekrar attık. İstanbul Valisi Rahmetli Hayri Kozakçıoğlu, Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın RecepTayyip Erdoğan ve ben birlikte temel atmıştık. Çalışmalara hızla başlayarak gece gündüz çalıştık. Barajıönceden belirlendiği gibi 253 günde tamamlayarak 1 Nisan 1995 tarihinde saat 11.00’de Rahmetli NecmettinErbakan Hocamız, Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve ben hizmete aldık.Sözen’in %90’ını Tamamladık Dediği Kuzuludere Barajının Projeleri Dahi Yoktu…Sayın Sözen’in %90’ını tamamladık dediği Istrancaların ikinci barajı olan Kuzuludere Barajının projeleribile hazırlanmamıştı. Barajın inşa edileceği alan orman olduğu için Orman Genel Müdürlüğünden irtifak hakkıdahi alınmamıştı. Kuzuludere Barajını da 6 Ağustos 1995 tarihinde hizmete almıştık. Aynı şekilde SayınSözen’in röportajında %80’ini tamamladık dediği Büyükdere Barajının da ortada projesi dahi yoktu. O barajı dainşa etmek bize nasip oldu.Biz Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Istraca Dereleri Projesine büyük önem verdik. 1995 yılındaIstranca Dereleri Projelerinin 1. Kademesini teşkil eden Düzdere, Kuzulu Dere ve Büyükdere Barajlarını inşaederek hizmete aldık. 1997 ve 2000 yıllarında ise projenin 2. Kademesini teşkil eden Elmalıdere,Sultanbahçedere, Kazandere ve Papuçdere Barajlarını inşa ederek hizmete aldık. Yani bu barajları biz inşa ettik.Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde İSKİ’nin yürüttüğü çalışmalar ile 7 dere 7 tepeylebuluşturulmuş ve yıllık 235 milyon m 3 su şehre getirilmiştir. İSKİ ayrıca 1996 yılında Şile Keson kuyularını ve1998 yılında da Sazlıdere Barajını hizmete alarak yıllık 85 milyon m 3 su daha devreye alındı. 1994 yılından2019 yılına kadar 25 yılda İstanbul’a muazzam içmesuyu yatırımları yaptık. İSKİ Genel Müdürlüğü olarak600 adet tesis hizmete aldık.• Dev isale hatları,• İçmesuyu arıtma tesisleri,Terfi merkezleri,• İçme suyu hazneleri ve• Şebeke hatları inşa ettik.Böylece İstanbul’un su hasretine son verilmiş ve İstanbul’da Su Medeniyeti yeniden tesis edilmiştir.Daha sonra Yeşilçay Sistemi Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından 31 Mayıs 2003 tarihinde hizmetealınarak, İstanbul’a yılda 145 milyon m 3 su daha verilmiştir. Dolayısıyla 1994’te 200 milyon m 3 su şehreverilirken, hizmete aldığımız yeni su kaynaklarıyla biz su kaynaklarının kapasitesini 2019 yılında1 milyar 653 milyon m 3 ’e yükselttik. Yani takriben 8 katına çıkarttık.İsale hattı uzunluğu 227 km’den 2.602 km’ye, içmesuyu şebeke hattının uzunluğunu ise 19.146 km’yeçıkarttık. Eski borular değiştirildi. Böylece şebekelerin içmesuyu kaybını %65’ten %25’e düşürdük.Dünyanın en ileri içmesuyu arıtma tesislerini İstanbul’a kazandırdık.• Fatih Sultan Mehmet İçmesuyu Arıtma Tesisi• Cumhuriyet İçmesuyu Arıtma Tesisi• Kağıthane İçmesuyu Arıtma Tesisi• Ömerli Muradiye İçmesuyu Arıtma Tesisi• Yavuz Sultan Selim İçmesuyu Arıtma Tesis• İkitelli 2. Bayezıt İçmesuyu Arıtma TesisiHalihazır kapasite günlük 4,4 milyon m 3 ’tür.Susuzluktan Kerbelaya Dönmüş İstanbul’a Avrupa Birliği Standartlarında Su Verdik…Yaptığımız çok ileri içmesuyu arıtma tesislerinin çıkış suyunda ve şebekede 163 parametrenin analiziyapılabilmektedir. TSE, Dünya Sağlık Teşkilatı, ABD Çevre Koruma Ajansı ve Avrupa Birliği standartlarınauygun su verilmektedir.İstanbul’umuzda her noktaya su ulaştırmak için 300.000 kW gücünde 79 terfi merkezi ve 800.000 m 3 suyudepolayabilecek 61 büyük su haznesi inşa ettik. Su kaynaklarının ve su dağıtımının optimum yönetilmesi içinileri su kumanda sistemi (SCADA) kurduk.Geçmişte sadece Aksaray’da İstanbul abonelerine hizmet verilmeye çalışılıyordu. 1994 yılından sonraİstanbul’a yayılmış 30 İSKİ Şube Müdürlüğü tesis edilerek müşterilere daha kaliteli ve hızlı hizmetsunulmaktadır.En ileri bilgi işlem merkezini kurduk. Yabancı yazılımları çöpe attık, kendi yazılımlarımızı yazdık. İleriteknoloji ile müşteri memnuniyetinde %97’ye ulaşıldı. Türkiye’de ilk defa Coğrafi Bilgi Sistemini (CBS)İSKİ’de hayata geçirdik. Artık İstanbul’un altında ve üstünde ne varsa CBS ile görülebilmektedir.Su Medeniyetini Yeniden Tesis Ettik…İstanbul’u, 1994 öncesinde 6,5 milyon nüfuslu şehre yeterli içmesuyu sağlayamayan bir yönetimdendevralmıştık. Yaptığımız çalışmalarla, nüfusu 16 milyona ulaşan İstanbul’u, musluklarından kesintisiz su akanbir şehir haline getirdik. İstanbul’da tekrar su medeniyetini tesis ettik.Sayın Sözen’in Melen Projesini Dahi Sahiplenmesi Pes Dedirtti…Sayın Nurettin Sözen, Istranca Barajlarından sonra İstanbul’un içme suyunun sigortası olan MelenProjesini de sahiplenmesi pes dedirtmiştir. 1994 yılı öncesi İstanbul’da yaşanan büyük su sıkıntısını, SayınCumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde Allah’a şükür bizçözdük. Ardından gelen Belediye Başkanlarımız döneminde de hem İSKİ, hem de DSİ marifetiyle yeni projelergeliştirdik.İstanbul 16 milyon nüfusu ile pek çok ülkeden daha fazla nüfusa sahip bir şehirdir. Dolayısıyla bubüyüklükteki bir şehrin gelecek 10 yılını, 20 yılını ve hatta 50 yılını planlamamız gerekmekteydi. Bubüyüklükteki bir şehri tek kaynağa bağlamak asla kabul edilemezdi.1994 öncesi yaşanan sıkıntıları tekrar yaşamamak için İstanbul’a köklü çözüm olacak Melen Projesinihayata geçirdik. İstanbul’un içmesuyu ihtiyacını 2071 yılına kadar teminat altına alan Melen Projesi,Cumhuriyet tarihinin en büyük içmesuyu temin projesidir.Melen Projesi, toplam 4 safhadan müteşekkil olup nihai safhası tamamlandığında İstanbul’a yıllık takriben1 milyar m 3 su temin edilecektir. Projenin ilk 3 safhasını tamamlayarak İstanbul’a Melen’den düzenli olarakiçmesuyu verilmektedir. Şu anda İstanbul’un su sarfiyatının takriben %40’ı Melen ve Yeşilçay’dansağlanmaktadır.Biz Melen Projesi’nin ilk safhasını 20 Ekim 2007 tarihinde tamamlayarak, saat 16.59’da Melen Suyunu,Şafak Harekâtıyla Ömerli Barajına ilettik.İkinci merhalede Cumhuriyet İçmesuyu Arıtma Tesisi ile Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan dev BoğazGeçiş Tünelini inşa ettik. Toplam uzunluğu 5.551 metre olan dev tünel, su yüzeyinin 135 metre derinliğinde ve4 metre çapındadır. İkinci merhale 12.12.2012’de hizmete alınmıştır. Melen suyu, 189 km’lik dev isale hattı ileşehre getirilerek Asya yakası ve Boğaz Geçiş Tünelinden Kâğıthane Arıtma Tesisine ileterek Avrupa yakasınaverilmiştir. Üçüncü merhale de ise iki ayrı isale hattı inşa edilmiştir. Melen Projesinin dördüncü merhalesindeise Melen Barajı bulunmakta olup, baraj inşaatında sona yaklaşılmıştır.1994 – 2019 yılları arasında yaptığımız alt ve üst yapı tesisleri ile şehrin 2071 yılına kadar olan suihtiyacını karşıladık. Fakat İstanbul büyüyen gelişen dinamik bir şehir olduğu için bu tesislerin işletilmesi çokönemlidir. İstanbul’a sürekli su vermek için bütün tesisler mükemmel olsa dahi yetmez! Kadim İstanbul’umuzave burada yaşayan aziz kardeşlerimize kesintisiz su vermek için bilgi, tecrübe, şevk ve heyecan ile akıllı birişletme elzemdir.