Dazkırı Kaymakamı M. Beşir Nursaçan’ın girişimiyle Dazkırı ilçesinde lavanta yetiştiriciliği teşvik edildi. İlçedeki 3 köyde toplam 800 dekar lavanta ekimi yapıldı.Dazkırı Kaymakamı M. Beşir Nursaçan, Dazkırı’da lavanta yetiştirilebileceğini gösterdi. Nursaçan’ın girişimiyle 3 köyde lavanta ekimi yapıldı. 3 köyde de bu girişim, karşılık buldu. M. Beşir Nursaçan, lavanta projesini, anlattı.
Dazkırı’da lavanta ekim fikri nasıl çıktı?
DAZKIRI KAYMAKAMI NURSAÇAN: Göreve başladığımda ilçemizi ve bağlı köylerimizi gezdim ve incelemelerde bulundum. Buğday, arpa, pancar, ayçiçeği, haşhaş ve gül üretimi yapılıyordu. Gelir arttırıcı alternatif ürünlere ihtiyacımız vardı. Araştırmalarımız neticesinde lavantada karar kıldık. Çünkü lavanta Akdeniz Bölgesinin hakim olduğu 800 ila 1.800 rakımları arasında yetişen bir ürün. İlçemiz idari olarak Afyonkarahisar’a bağlı olmasına rağmen bölge olarak Akdeniz Bölgesindedir. Hava sıcaklığı il merkezine göre daha yüksektir. İlçemizin rakımı 830 dur. Kuzeybatısı dağlık olduğu için rakım biraz daha yükseliyor. Lavanta ekiminden olumlu sonuç alındı. Teşvik edelim dedik. Lavanta yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması projesi yaptık. Şuan projemiz iyi gitmektedir.
ÜRETİM VARDI, BİZ GELİŞTİRDİK
Lavanta ekim fikrine Dazkırılılar nasıl baktı?Dazkırı’da daha önce lavanta ekimi konusunda denemeler yapılmış az miktarda olsa da lavanta üreten köylülerimiz vardı. Biz bunu geliştirdik. Şuan ilgi iyi durumdadır.
Lavanta ekimi için ne gibi kurslar düzenlendi, ne gibi eğitimler veridi?
İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü ve Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünce 2014 yılında 20 çiftçiye, 2015 yılında 114 çiftçiye olmak üzere 134 çiftçimize Aromatik Bitki Yetiştiriciliği kursu verdik. Bu kursları köy konaklarında köy kahvehanelerinde akşam saatlerinde verdik. Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü’nce ekilecek alanların tespitleri yapıldı. Ziraat Mühendislerimiz özveri gösterdi, çiftçilerimiz özveri gösterdi. Çiftçiye yüzde 100 destekler bulmaya çalıştık. Önce eğitim verdik, destek verdik sonra dikimini gerçekleştirdik. Bakım ve hasat sürecinde yardımcı olduk.
HAVA SOĞUKLUĞU OLUMSUZ ETKİLEDİ
Beklenen katkı ile elde edilen katkı arasında fark oldu mu?Tabiiki oldu. Proje hedefini yüzde 100 tutturmanız her zaman mümkün olmuyor. Özellikle elinizde olmayan dış etkenlerin olması halinde. Geçen yıl havalar çok soğuk gitti. Kar yağışı fazla oldu. Çam fidanları bile dondan etkilendi. Bu yıl yağış yok mesela.Tutmayan fideler oldu. Tarlasına yeteri kadar bakamayan çiftçiler oldu.Bunların hepsi tarım için bir etken.Bunlara rağmen yine de lavantadan ümitliyiz.
800 İLA 1800 RAKIMDA YETİŞİYOR
Lavanta nasıl bir yapıya sahip, kolay yetiştiriliyor mu, eksi 25 derecede nasıl korunur?Lavantanın Akdeniz Bölgesi geçit kuşağında yetişen bir bitki olduğunu belirtmiştim. 800 İla 1800 rakımda yetişir. Lavanta bitkisi 1 metreye kadar boy alabilen yarı çalımsı çok yıllıklı bir bitki türüdür. Kolay olan bir iş yok. Lavantada çok kolay yetişmiyor. Bakımı var. Havalar soğuk olursa, bitki kayalık ve taşlı topraklarda olursa kök yanıklığı olur. Gelişme geriler. Sert geçen yağışsız kış aylarında bitkinin sürgününde kurumalar olmaktadır. Yeni yılda yer yer bitkilerde kuruma yaşanma riski vardır.
Lavanta ekiminde çiftçinin kazancı ne oluyor?
Örnekleme yaparken 150 dekar alandan ve 3 üncü yılın sonunda verim alınırken bu rakamdan bahsettik. 3 İla 5 yıldan sonra tam verim vermeye başlıyor. Bu döneme kadar sürüm, dikim, gübre ve çapa masrafı vardır. Kazancınız olmayacak. 5’inci yıldan sonra tam verim vermeye başlayan lavanta dekarda ortalama 90 kg ürün vermektedir. Kilogramı şuan 5 TL’den başlamış yukarılara doğru tırmanmıştır. Ortalama 12 TL’dir.Lavantayı işlenmiş ya da işlenmemiş satın alacak şirket müşteri yada aracı hazır mı?Kuru lavanta tüccarlar vasıtasıyla alım yapılmaktadır. Yaş lavanta alıcısı bulunmakta zorluk çekilmektedir. Kuru lavanta aktar, nikah, doğum şekeri yapan firmalar tarafından rağbet görmektedir.Küçük arazilerde de lavanta ekilebilir mi lavanta üretimi çiftçilerin işi mi büyük yatırımcılar da lavanta ekiminden yarar sağlar mı?Küçük arazilerde lavanta ekilebilir. Yılın 365 günü verim alınamadığı için büyük yatırımcıların ilgi göstereceğini zannetmiyorum.Afyonkarahisar genelinde lavanta üretimi arttığında dekar başına elde edilen gelirde düşüş yaşanır mı?Elbette yaşanır. Buna paralel gelir de düşer.
BİRÇOK SEKTÖRDE KULLANILIYOR
Lavanta hangi sektörde kullanılıyor?Lavanta bitkisinin ekonomik olarak kullanılan kısmı çiçekleridir. Bitkinin çiçeklerinden elde edilen uçucu yağ, dünyada ticareti yapılan 15 yağ türünden biridir. Temmuz ve Ağustos aylarında hasat edilir. Lavanta uçucu yağı en fazla sağlık, kozmetik ve parfüm sanayinde kullanılmaktadır. Kuru lavanta aktar, nikah, doğum şekeri yapan firmalar tarafından rağbet gördüğünü belirtmiştim.İdris Köyü’nde yaptığınız uygulamayı örnek olması bakımından ayrıntılarıyla anlatır mısınız?Röportajın bu kısmına kadar lavanta hakkında bilgi verdik. Çalışmalarımıza da değindik. İlçemizin yüzde 60’ı geçimini çiftçilikle sağlamaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkilerden lavanta ve gül yetiştirilmektedir. Isparta ve çevresi gül üretimi yapmaktadır. Başmakçı ve Dazkırı ilçelerimizde de gül üretimi yapılıyor. Bu bölge lavanta ve gül üretimi konusunda elverişli. Dazkırı ilçemize bağlı Darıcılar, İdris ve Yayla köylerinde bu yıl 122 ton gül üretimi yapılmıştır. Merkezi İdris köyü olmak üzere Yayla ve Çiftlik köylerinde 800 dekar lavanta ekimi yaptık. Kekik ve adaçayı üretimi konusunda çalışmalarımız devam etmektedir.