Türkiye genelinde AVM'lerdeki 5 binden fazla mağaza yüksek kira oranları yüzünden boş şekilde duruyor. Geçtiğimiz yıl döviz kurlarındaki artıştan kaynaklı kiralarda TL'ye geçiş zorunlu kılınırken, 3 ay önceden bildirmek suretiyle tazminatsız çıkış için ise karar alınmıştı. Ancak bazı AVM'lerde döviz bazlı fatura düzenlenmeye devam edildiği, yüksek kiralardan dolayı çıkmak isteyenlere ise tazminat dayatması yapıldığı ortaya çıktı.

Döviz kurlarında yaşanan yükselişten kaynaklı zor duruma düşen çok sayıda AVM kiracısı dövizle sözleşmelerin TL'ye çevrilmesi ve tazminatsız çıkış hakkı ile rahat bir nefes almıştı. Geçtiğimiz yıl Ekim ayında hayata geçirilen uygulamalar ile çok sayıda marka AVM yönetimleri ile karşılıklı olarak anlaşarak sözleşmelerini TL'ye çevirmiş, oranları yüksek bulan markalar ise 3 ay önceden bildirmek kaydı tazminatsız çıkış hakkını kullanmaya başlamıştı.

REHİN TUTULUYORLAR

Ancak uygulamanın üzerinden 5 ay geçmesine rağmen kimi AVM yönetimlerinin hem dövizle sözleşmede hem de tazminatsız çıkış konusunda direndiği ortaya çıktı. Kararın uygulanmamasından kaynaklı çok sayıda AVM'de faaliyet gösteren onlarca marka adeta rehin bir şekilde tutuluyor. Kontratına göre iki yıllık kira bedeline kadar çıkan tazminat bedelleri yine kirasına göre milyon TL'ler ile ifade ediliyor.

Sektör temsilcileri ise yüksek kiralar yüzünden Türkiye genelinde AVM'lerde 5 bin mağazanın boş olduğuna vurgu yaparak ciro kirasına dönülmesi halinde boş mağazaların hızla dolacağına inanıyor.

YABANCI SERMAYELİ AVM'LERDE SIKINTI VAR

Konuyla ilgili yenisafak.com'a konuşan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel tazminatsız erken çıkış konusunda AVM’lerin önemli bir kısmı ile aslında sorunları olmadığını ve kendilerine teşekkür ettiklerini ifade ederken sıkıntının özellikle yabancı sermayeli AVM’lerde yaşandığına dikkat çekti.

• Alışveriş Yatırımcıları Derneği (AYD) yönetimi geçen yıl eylül ayında ‘üç ay önceden bildirilmesi kaydı ile perakendeciye tazminatsız çıkış hakkı’ verme kararı almıştı.

ÇIKIŞ HALİNDE İKİ YILLIK KİRA TAZMİNAT OLARAK İSTENİYOR

Söz konusu AVM'lerde faaliyet gösteren markaların erken çıkmak istediklerinde ciddi sorunlarla karşılaşabildiklerini söyleyen Öcel, ''Özellikle 2016 ‘dan önce imzalanan bazı kira sözleşmelerinde erken fesih durumunda asgari 6 aylık tazminat ödenmesini öngören maddeler var. Tazminat talep edilen süre bazı kontratlarda iki yıla kadar çıkabiliyor. Markanın AVM’yi terk etmesi için bu bedeli peşin olarak ödemesi gerekiyor.'' dedi.REKLAM

CİRONUN YÜZDE 35'İ KİRAYA GİDİYOR

AVM’lerden tazminatsız çıkış yapmak isteyen markaların bu yönde karar almalarının perde arkasında yüksek kira oranları olduğuna dikkati çeken Öcel, sözlerini şöyle sürdürdü; ''Kira, markalarımızın giderleri arasında en yüksek kalemi oluşturuyor. Bazı AVM’lerde kira, cironun yüzde 25’ini hatta 35’ini oluşturabiliyor. Bir işletmenin böylesine yüksek kira / ciro oranı ile bırakın kar etmeyi varlığını bile sürdürmesi çok zor.''

• Genel olarak kira/ciro oranının yüzde 5 ile 15 arasında olması gerekirken Türkiye’de bu oran yüzde 35’e kadar çıkabiliyor.

ÇOK SAYIDA ŞİKÂYET GELİYOR

Tazminatsız çıkış konusunda kaç mağazanın bu durumdan dolayı zorda olduğuna ilişkin soruya; sayı vermenin yanıltıcı olacağını belirterek cevap veren Öcel, ancak üyelerinden çok sık şikayet aldıklarını kaydetti.

YARGI YOLU AÇIK

AVM'lerin tazminat noktasında diretmeleri halinde yargı yolunun açık olduğuna da işaret eden Öcel, kendisinin sahip olduğu marka için böyle bir süreci başlattığını, aynı yolu deneyen başka üyelerin de olduğunu dile getirdi.

DÖVİZLE KİRAYA DEVAM EDEN AVM'LER VAR

Dövizle sözleşme yasağı sonrasında kira sözleşmelerini dövizle sürdüren AVM'ler olup olmadığına ilişkin soruya ise Öcel,

''Cumhurbaşkanlığı Kararı doğrultusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yaptığı düzenleme uyarınca 2018’in sonunda kiralarda TL’ye geçildi. Ancak yine aynı düzenlemeyi gerekçe gösteren bazı AVM yönetimleri sermayesinin yüzde 50 ve üzeri yabancı olan markalara döviz bazlı fatura göndermeye devam ediyor. Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın ruhuna aykırı olan bu uygulamanın bir an önce düzeltilmesini bekliyoruz.'' diye cevap verdi.

KİRALAR YÜZÜNDEN 5 BİN MAĞAZA BOŞ!

Türkiye’deki AVM’lerde beş binden fazla boş mağaza olduğunu, bu kadar çok mağazanın boş kalmasının en önemli nedenlerinden birinin de hiç kuşkusuz yüksek kiralar olduğuna da değinen Öcel, AVM yönetimlerinin mümkünse ciro kirasına dönmeleri durumunda bu boş mağazaların hızlı bir şekilde dolacağına inandıklarını söyledi.

KAYNAK: YENİŞAFAK