TÜRKİYE’DE BARAJ VE GÖLETLERİN YAPILMASI ZARURETTİR…

Ülkemiz yarı kurak iklim bölgesinde olduğu için küresel iklim değişikliğinin etkisi daha fazla hissedilmektedir. Dolayısıyla bazı yıllar büyük kuraklıklar yaşanırken, bazı dönemlerde üç ayda yağacak yağmur, bir günde düşmektedir. Yine yağışlar bölgelere göre değişkenlik arz etmektedir. Karadeniz Bölgesinde yıllık yağış miktarı ortalama 2.500 mm iken, İç Anadolu Bölgesinde 250 mm’ye kadar düşmektedir. Bütün bu sebeplerden dolayı ülkemizde baraj, gölet gibi biriktirme yapılarının yapılması bir zarurettir. Yağışın fazla olduğu kış ve bahar mevsiminde yağan yağışı bu biriktirme yapılarında toplayarak, su sarfiyatının fazla olduğu yaz döneminde ise biriktirilen bu suyu kullanmamız gerekmektedir. Çünkü yaz aylarında hem sulama suyu kullanımı hem de içme ve kullanma suyu sarfiyatı daha fazla olmaktadır. Su İle Alakalı 8.362 Tesisi Hizmete Aldık… Ülkemiz özellikle son 18 yılda su yatırımlarında büyük bir hamle yapmıştır. 2003 yılında DSİ Genel Müdürlüğüm ve ardından Çevre ve Orman Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlıklarım döneminde su yatırımlarına büyük önem verdik. Hükümetimizden önce 1999 - 2002 yılları arasında 3 yılda sadece 9 tesis hizmete açılmışken, son 18 yılda dönemimizde 8.362 tesisi tamamlayarak Aziz Milletimizin hizmetine sunduk. Bu tesislerin;  585’i baraj,  584’ü HES,  385’i gölet,  1.382’si sulama tesisi,  247’si içme ve kullanma suyu temini tesisi,  18’i atıksu arıtma tesisi,  4.939’u taşkın koruma tesisi,  222’si toplulaştırma tesisidir. Ülkemizde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün kurulduğu 1954 yılından 2003 yılına kadar 48 yılda 276 baraj inşa edilmişken biz 18 yılda 585 adet baraj inşa ettik. Böylece toplam baraj sayımız 861’e yükselmiştir. Türkiye’nin Enerjisine Enerji Kattık… Türkiye, özellikle son 18 yılda muazzam bir büyüme ve gelişim hamlesi göstermiştir. Ülkemizin cari açığının en önemli kalemi enerji ve haliyle doğalgaz ithalatı olmuştur. Bunun önüne geçmek gayesiyle yerli ve yenilenebilir enerji kaynağımız hidroelektrik enerji üretiminde büyük bir hamle yaptık. 2003 yılında hidroelektrik enerji üretimi sadece 26 milyar kWh idi. Biz son 18 yılda inşa ettiğimiz 584 adet hidroelektrik enerji santrali sayesinde yıllık enerji üretimimizi 106,2 milyar kWh’a yükselttik. Temiz ve milli enerji olan hidroelektrik enerji üretimimizdeki bu üretim sayesinde her yıl takriben 15 milyar TL doğalgaz ithalatından tasarruf edilmektedir. Ülkemizdeki her 3 ampulden biri hidroelektrik enerji ile aydınlanmaktadır. 2 Kurulu Gücümüzün %33’ünü Hidroelektrik Enerji Santralleri Oluşturmaktadır… Ülkemizin sahip olduğu toplam 93.659 MW kurulu gücün %33’ü olan 30.742 MW’ını hidroelektrik oluşturmaktadır. Hidroelektrik enerji, ülkemizin enerji çeşitliliğinde en büyük payı oluşturmaktadır. Hidroelektrik enerjiyi doğalgaz ve kömür santralleri takip etmektedir. Bilindiği üzere üretilen enerjinin depolanması söz konusu değildir. Dolayısıyla günün bazı saatleri ile bazı dönemlerde özellikle yaz aylarında enerji tüketimi artmaktadır. Bu tüketimi karşılamanın en iyi yolu hidroelektrik enerji santralleridir. Barajlar depolama tesisleri olduğu için özellikle enerji sarfiyatının fazla olduğu aylarda hidroelektrik enerji üretimini arttırmak suretiyle bu talebi karşılamak mümkün olmaktadır. Hidroelektrik enerji Üretiminde Bir Milat… 2003 yılında Devlet Su İşleri Genel Müdürü olduğumda, dönemin koalisyon hükümetlerince DSİ tarafından ihale edilen işlerin toplam yatırım bedeli eski parayla 82 katrilyon liraydı. O dönem DSİ’nin yatırım bütçesi ise sadece 2 katrilyon liraydı. Dolayısıyla bu bütçe ödeneği ile işler ancak 41 yılda tamamlanabilirdi. Ülkemizin enerji üretiminde hayati öneme sahip barajlar ödenek yetersizliği sebebiyle yapılamıyordu ve ülkemiz enerjide sürekli dışa bağımlı durumdaydı. Bu sebeple baraj ve HES’lerin tamamlanması için özel sektörü de devreye sokmamız ve Devletin borçlanma yükünü de kaldırmamız gerekiyordu. Bu maksatla hazine garantisi olmadan Yap İşlet Devret en uygun bir usul idi. Hidroelektrik enerji üretiminde özel sektörü devreye sokacak bir yönetmelik hazırladık. Hazırlamış olduğumuz “Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliğini”, bütün paydaşların fikir ve düşüncelerini almak suretiyle nihai halini oluşturduk. 4628 Sayılı Kanuna göre 26.06.2003 tarihinde “Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği” çıkarılmış ve Özel Sektörün elektrik üretim faaliyetinde bulunmasına imkân tanınmıştır. Böylece ülkemizin hidroelektrik enerji üretimi adına bir milat olmuştur. Ayrıca 2003 yılından önce ki hükümetlerce imzalanan ve bütçeye büyük bir yük ve hazineye çok büyük borçlanma yükü getiren ikili işbirliği projeleri Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği çerçevesinde Yap-İşlet-Devret sistemine dönüştürülmüş ve 60 milyar $ borçlanma yükü kaldırılmıştır. 5.600 MW Kurulu gücünde, 26 adet ikili işbirliği projesinin hazinemize asgari 60 milyar $ borçlanma ve ağır faiz yükü getiriyordu. Yapmış olduğumuz hukuki düzenleme ile bu ikili işbirliği projelerini iptal ettik. İptal edilen ikili işbirliği projelerini, 2003 yılında yürürlüğe giren Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği ile özel sektöre açtık. Türkiye Dünyanın En Büyük Projelerine İmza Attı… Türkiye son 18 yılda yerli ve milli kaynaklarımızla Dünya’nın en büyük baraj projeleri hizmete aldı. Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı 19 Mayıs 2020 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından hizmete alınan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı, ülkemizin hidroelektrik enerji üretimine çok önemli bir katkı sunmaktadır. Kurulu gücü 1.200 MW, yıllık enerji üretimi ise 4,12 milyar kWh’tir. 3 Baraj bu sene sonuna kadar 6 türbini de enerji üretimine başlayacak olup, yılda 2,8 milyar TL milli ekonomiye katkı sağlayacaktır. Özellikle Dünya enerji pastasından büyük pay alan bazı batılı devletler, bu barajı yapmamamız için büyük engeller çıkarmasına rağmen, ülkemiz azim ve kararlılıkla Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajını yapmaya muvaffak olmuştur. Artvin Deriner Barajı Türkiye'nin en hızlı akan nehri Çoruh Nehri üzerine, 2005 yılında Muratlı Barajı'nı, 2007 yılında da Borçka Barajı'nı inşa etmiştik. 12.12.2012 tarihinde ise hâlihazırda ülkemizin 249 metre ile en yüksek barajı olan Deriner Barajını hizmete aldık. Bir mühendislik harikası olan Deriner Barajı ülkemizin enerji üretimine büyük katkı sağlamaktadır. Çine Adnan Menderes Barajı Aydın’ın 150 yıllık hayali olan Çine Adnan Menderes Barajını, 5 Padişah, 59 Hükümet geçtikten sonra yapmak bize nasip oldu. Sınıfında Dünyanın 5 büyük barajı olup, sulama, enerji ve taşkın koruma maksadıyla inşa ettik. Her yıl sadece 200 milyon TL taşkın zararını engellemektedir. Bu projelerinde haricinde 218 metre yüksekliğinde Karaman Ermenek Barajı, 2011 yılında hizmete aldığımız Ege’nin en büyük tesislerinden Muğla Dalaman Akköprü Barajı ülkemizin ve Dünya’nın sayılı barajlarındandır. Yusufeli Barajı Yusufeli Barajının temelini 26 Şubat 2013 tarihinde attık. İnşaat çalışmaları hızla devam etmektedir. Yusufeli Barajı 275 metre yüksekliği ile ülkemizin en yüksek, dünyanın 3. en yüksek barajı olacaktır. Bu baraj ile de yılda 1,5 milyar TL ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Türkiye Büyümeye, Gelişmeye ve Üretmeye Devam Edecek… Türkiye, bütün Dünyanın zor bir süreçten geçtiği bu pandemi döneminde dahi dev tesisleri, muazzam barajları hizmete almaktadır. Ülkemizde son 18 yılda hidroelektrik enerji santrallerinde üretilen toplam enerji 895 milyar kWh olup, bu enerjinin ülke ekonomisine katkısı takriben 235 milyar TL’dir. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yerli, temiz ve yenilenebilir enerji kaynağı olan hidroelektrik enerji üretimini daha da arttıracağız.