Kafkasya'dan Afyonkarahisar'a uzanan yolculuk

XXI. Yüzyılda, geçmişteki ihtişamına yeniden kavuşan Orta Doğu, Balkanlar, Kafkasya, Türkistan üzerine araştırmalar tüm hızıyla devam etmektedir. Geride bıraktığımız 2015 yılının Aralık ayında Yeni Türkiye Araştırma ve Stratejik Merkezi Hasan Celal Güzel'in Genel Yayın Yönetmenliğinde 11 ciltlik Yeni Türkiye Kafkasya Özel Sayısı hazırlayarak ilim ve fikir camiamıza sunmuştur. Afyon Kocatepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Turan Akkoyun da "Kopuş-Birleşme Çizgisinde Kültürel Zenginlik ve Renklilik: Kafkasya-Afyonkarahisar" başlıklı makalesiyle Yeni Türkiye Kafkasya Özel Sayısında şehrimizin kültürel zenginliğine temas etmiştir. Tarih boyunca hareket halinde olan Türk topluluklarının göçleri ile Kimmerler, İskitler, Hunlar, Avarlar, Hazarlar; Kafkasya'da Türk kültürünü kabul ettirmiştir. Oğuzların Anadolu'yu Türklüğün ikinci anavatanı haline getirmelerinde sıçrama ve geçiş noktası Kafkasya olmuştur. XIX. Yüzyılın ortalarına doğru tespit edilebilen ancak ikinci yarısından itibaren yoğunlaşan Kafkasya'dan zaruri göç kervanı Osmanlı Devleti sınırları içinde savruldu. Zamanın önemli ulaşım vasıtası Demiryolu ile "Eskişehir ve Konya'ya bağlanan" ve "asayiş bakımından önceki dönemlere nazaran oldukça sakin" Afyonkarahisar yöresi de Kafkas muhâcirînden -Çerkezlerden, Ahıskalılardan, Türkmenlerden- nasibini almıştır. Yeni unsurların katılımıyla mahalli kültürü biraz daha renklenmiştir. Zira jeopolitik önemi yanı sıra dil, din, etnik açıdan dünyanın en zengin, hareketli, canlı bir coğrafyasından gelmişlerdir. Afyonkarahisar havalisinde Emirdağ, Sandıklı, Sultandağı, Bayat, İscehisar, Şuhut gibi yerlerin yaylaları hayvancılığa elverişlidir. Haliyle Kafkas göçmenlerinin yabancı olmadığı coğrafi özelliklere sahiptir. Kafkasya'dan Afyonkarahisar'a eğlenceler, şenlikler, oyunlar, müzikler, yemekler getiren Ahıskalılar, Karaçaylılar, Çerkezler, Çeçenler, Azeriler kültürel bir zenginlik oluşturmuşlardır. Çalışmada Afyonkarahisar’ın Emirdağ İlçe merkezi, Bademli, Davulga, İncik, Karakuyu, Avdan, Eşrefli, Aliçomaklar, Gelincik, Mehmedali Kuyusu, Daydalı Köyü, Alikan, Akören, Bolvadin Büyük Karabağ, Küçük Karabağ, Orta Karabağ, Dinar Yapağılı, Genç Ali, Sultandağı Akbaba ile Sarıcaova, Kütahya yolu üzerindeki Yenice köyünden kültürel örnekler sunulmuştur.