"80. Yılında Sovyetlerin Türk Aydınları Katliamı" Turan Akkoyun tarafından ele alındı

80. Yılında Sovyetlerin Türk Aydınları Katliamı Turan Akkoyun tarafından Ele Alındı Yüzyılda Türk dünyasının üzerine kızıl bir kabus gibi çöken Sovyetlerin 1938 yılında giriştiği ziyalılar katliamının 80. yılında Türk aydınlarını hatırlama ve hatırlatma amacıyla Afyonkarahisar Gençlik Merkezi'nde düzenlenen programa "80. Yılında Sovyetlerin Aydın Katliamı ve Türkler" başlıklı bir konuşma ile katılan Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Turan Akkoyun, etkinliğe; "203 yıl önce Avrupalı devletlerin uluslar arası platforma yerleştirip, tam 100 yıl önce bugün 30 Ekim 1918 tarihinde imzalattırarak “Şark Meselesi” hususunda hedeflerine ulaştıklarını düşündüğü Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalanmasının 100. yılıdır. Anadolu Türk’ü silahları elinden alınmasına, donanmasının ele geçirilmesine, demiryollarının kontrol altına alınmasına, yüzlerce yıldan beridir yurt tuttuğu vilayetlerin bir bir işgal edilmesine, haberleşme ağının koparılmasına rağmen Şark Meselesini, onun uluslararası platformlardaki karşılığı Mondros ve Sevr antlaşmalarını geçersiz kılarak Türklüğün yolculuğunu sürdürmesini sağlamıştır. 26 Ağustos 1922 tarihinde Kocatepe’den başlayan 9 Eylül 1922 de Adalar Denizi kıyılarında sonlanan Büyük taarruz hareketiyle bağımsızlığını elde ettikten sonra; 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyeti ilan ederek yeni Türk Devleti’nin adını koymuştur. Bu itibarla Milli Mücadele’nin lideri, Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere Türk milletinin bağımsızlığını kazanma ve koruma gayreti içinde bulunan herkesi rahmetle, saygı ile anarak" ifadelerine başlamış, sonrasında farklı lehçe, dil, kültürleri meşru, fikir ayrılıklarını bir zenginlik saydığımızı belirtip -Özbek - Uygur - Kazak - Kırgız - Tacik - Türkmen - Tatar - Tuva - Başkurt - Karaçay - Hakasya - Gagavuz - Azerbaycan Türkü ile - Çinli ve Rus Müslümanlarının hepsini  Türk Dünyası içinde değerlendirilmelidir. Aydın Katliamı 1938’de zirveye ulaşır. 1938 Sovyetler Birliğinin her yerinde cehennem gibidir. “Repressia” olarak adlandırılan yoğun baskı ile milyonlarca insan imha edilmiştir. Türk toplumlarında neredeyse mektup yazabilecek Türk kalmamıştır. Bilhassa "1937-1938'de yürütülen 'halk düşmanlarını toptan yok etme' harekâtında hain ve burjuva milliyetçisi olarak suçlanıp, ölüme mahkum" edilmişlerdir. Hemen herkesin bildiği Abdülhamit Çolpan (1897-1938), Abdurrauf Fıtrat (1886-1938'den sonra), Alimcan İbrahimov (1887-1938), Abdullah Kadirî (1894-1938), Mir Seyit Sultan Galiyev (1892-1940), Hudaybergan Devanov (v. 1938), Yakub Ablamitov (v. 1938) aydınlar haricinde katliama maruz bırakılanlardan birkaçı Hudaybergan Devanov [Özbek Yönetmen], Rahim İnagomov [Özbek Siyasetçi], Rüstem İslamov [Özbek Siyasetçi], Feyzullah Rahimboev [Özbek Siyasetçi], Ekber İslamov [Özbek Siyasetçi], Sadullahoca Tursunxojaev [Özbek Siyasetçi],  Gazi Alim Yunusov Özbek Gazetecilik Uzmanı, Polat Saliev Özbek ilk Tarih Uzmanı. “Ziyalılar Katliamı”, Türkistan’ın 150 yıllık işgal tarihinde, Stalin döneminde yapılan katliamlar arasında önemli bir yer tutuyor. Birçok aydının öldürüldüğü bu katliamla birlikte, Türkistan halkı öndersiz ve çaresiz kalmıştı. 1938 Sovyet repressiasında (Özbekçesi Qatagan, Anadolu Türkçesi baskı/katliam) “vatan haini” denilerek kurşuna dizilenler arasında Türkistan millî şairi Abdulhamid Süleyman Çolpan, meşhur romancı Abdullah Qadiri, Abdurrauf Fıtrat, gibi şair ve yazarların yanı sıra Said Nasırhan Tore Saguni (Hokand Türkistan Muhtar Hükümeti Maarif Nazırı), Ubaydullah Esadullah Hoca (Türkistan Muhtar Hükümeti Rais Yrd), Alihan Bukayhan (Kazakistan AlaşOrda Hükümeti Reisi), Rahimbayoğlu Abdulla (Tacikistan Hükümet Raisi), Babakalanoğlu (Tacikistan Hükümet Rais Yrd), Atabayoglu Qaygusiz (Türkmenistan Hükümet Reisi) gibi bir çok asker- sivil bürokrat, din alimleri bulunuyordu. Bolotbek Abdurrahmanov [Kırgız Öğretim Üyesi] cesedi 138 kişi ile beraber tuğla fabrikasına atıldı. Törekul Aytmatov Kasım Tınıstanov [Kırgız Milli Alfabesinin mimarı], Bayalı İsakeyev [Alim], Abdıkadır Orazbekov [Alim], Erinbek Esenemanov [Alim], Bu dönemde Kırgızistan’da 20.00 Türk Aydını katledilmiştir. Bunlardan sadece 138’inin cesedine 1993 yılında ulaşılabilmiştir. Mağcan Cumabayev [Şair], Ahmet Baytursunov [Anadil ve Halk Pedagojisi kurucusu], İlyas Cansugirov [Alim], Beyimbet Maylin [Alim], Mırjakıp Dulatov [Alim], Saken Seyfullin [Alim], Kırım Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Başkanı İlyas Tarhan, Osman Akçokraklı gibi akademisyenler, Gazeteci Hasan Sabri Ayvaz ve diğer onlarca aydın yer aldı. Mahkeme ve soruşturma yapılmadan, “Sovyet karşıtı unsur” ve “halkın düşmanları” ilân edilerek kurşuna dizildiler.