Kaygan Zemin

Kaygan Zemin

DİN, HER ZAMAN ONLARIN (?) KURTARICISI OLMUŞ

(Sadece yukarıdaki başlık benden. Ama okunmaya değer bir yazı... Tavsiye ederim.)
ZAVİYELER
“Nitekim Abbasî halifelerinin maddî ve mânevi nüfuzlarının sarsıldığı XI-XIII. yüzyıllarda, çeşitli böl­ gelerde bağımsızlık kazanmak maksadıyla bir kısım mahallî emirlerin harekete geç­tikleri bilinmektedir. Bunlar çoğu defa ken­dilerine dînî bir dayanak aramak zorunda bulunduklarından, halk üzerinde büyük bir nüfûza sahip olan şeyhlere zâviyeler, hâni- kahlar açıyorlardı. Haçlı Seferleri sırasında devamlı maddî ve manevî felâketlere uğ­rayan ahali de muhtaç olduğu sükûnu ve huzuru bu müesseselerde arıyor ve bulu­yordu.”
Bundan başka büyük servetler kazanan zenginler hükümdarların hışmından korunmak için bir takım zâviyeler açarak buralara zengin vakıflar tahsis ediyorlar ve bunların idaresini evlâtlarına bırakmak suretiyle servetlerinin aileleri içinde kal­masını temin ediyorlardı.
Bütün bunlara ilâve olarak dînî duyguların oynadığı rolü de belirtmek gerekir.
MAĞRİP ÜLKELERİNDE
Daha sonraki yüzyıllarda, önce­leri sırf tarikat erbabı için yapılan zaviye­lerin, merkezî iktidarın etki ve nüfuzundan uzak yerlerdeki ahali üzerinde doğrudan doğruya siyasî bir nüfuz kazandıkları mü­şahede edilmiş bulunmaktadır.
Suriye zâviyelerine gelince, XII. yüzyı­lın sonlarıyla XIII. yüzyılın başlarında bura­sını dolaşan İbn Cübeyr ilgi çekici bilgiler veriyor. Suriye'de zaviyelere "Hânikah" dendiğini bildirdikten sonra, her birinin süslü saraylara benzediğini, adeta yeryü­zü cennetini andıracak kadar konfor ve rahatlığı sağlanmış binalar olduğunu anla­tıyor. Ona göre buralarda yaşayan "sûfî tâifesi" sanki o diyarların emirleri gibidir; çünkü zengin vakıflar sayesinde dünya en­dişelerinden uzak, sırf Allah'ı anmak için yaşamaktadırlar.
AHMET YAŞAR OCAK/
ZAVİYELER/[Dinî, Sosyal ve Kültürel tarih açısından bir deneme]

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Kaygan Zemin Arşivi